Ένα από τα σημαντικά νησιά του Αιγαίου, η Χίος είναι το νησί που είναι πιο γνωστό για τη Μαστίχα, ένα μοναδικό προϊόν που φύεται μόνο στο Νότιο μέρος του, τον μοσχοβολιστό κάμπο με τα εσπεριδοειδή και τις επιβλητικές βίλες του, τους Καπετανέους και τους πλοιοκτήτες που έχουν καταγωγή από το νησί και για την εντυπωσιακή Ανάσταση στο Βροντάδο με τον ρουκετοπόλεμο μεταξύ των δύο εκκλησιών του χωριού.
Τη Μεγάλη Τετάρτη το πρωί που έφτασα στο νησί, το πρώτο μέρος που ήμουν περίεργος να δω ήταν τα Μαστιχοχώρια. Βρίσκονται περίπου 40 λεπτά μακριά με το αυτοκίνητο.
Η πρώτη στάση ήταν το Πυργί. Χωριό γνωστό για την ιδιαίτερη διακόσμηση στους εξωτερικούς σοβάδες των σπιτιών, με τη μέθοδο του ξυστού. Οι τοίχοι τους είναι γεμάτοι από γεωμετρικά σχήματα, τα οποία γίνονται ξύνοντας τους σοβάδες στην εξωτερική όψη, με πιρούνια.Αφού ήπια μερικά τσίπουρα στην πλατεία του χωριού, έφυγα για το Μοναστήρι «Νέα Μονή» το οποίο βρίσκεται στον κατάλογο μνημείων υπό την αιγίδα της UNESCO και χτίστηκε το 1042 μ.Χ.
Το μοναστήρι αυτό βρίσκεται κοντά σχετικά στη χώρα της Χίου, οπότε ήταν μια καλή στάση πριν γυρίσω στη βάση.
Ήταν πραγματικά ένα ιδιαίτερο και πολύ όμορφο μοναστήρι και μου έκαναν εντύπωση τα περίφημα ψηφιδωτά του, αλλά και το δωμάτιο με τα πολλά ανθρώπινα κρανία από τα θύματα της σφαγής του 1822.
Στην αυλή του μπορείς να κάνεις δροσερούς μεσημεριανούς περιπάτους αν είσαι από αυτούς που τους αρέσει το βουνό εκτός από τη θάλασσα.Συνέχεια είχε μια επίσκεψη στην καστρούπολη του Ανάβατου, σε μικρή απόσταση δυτικά της Χώρας της Χίου.
Η προσέγγιση σε αυτό το χωριό είναι πολύ εντυπωσιακή, καθώς αυτό είναι χτισμένο στην κορυφή ενός βουνού και πραγματικά σου δίνει την αίσθηση ότι βρίσκεσαι σε κάποια ταινία μεσαιωνικού χαρακτήρα. Δυστυχώς η καστρούπολη είναι πια εγκαταλελειμμένη, εκτός από έναν καφέ που λειτουργεί για τους επισκέπτες και τη μία και μοναδική μόνιμη κάτοικο Σμαράγδα Παπαστυλιανού.
Τη συνάντησα στην εκκλησία του χωριού, τον Ταξιάρχη, την ώρα που έκανε κάποιες δουλειές, μιας και βοηθά στη συντήρησή της και την έβγαλα μερικές φωτογραφίες.
Μεγάλη Παρασκευή, ημέρα της περιφοράς του Επιταφίου, αποφάσισα να την περάσω στο Πυργί. Το βασικό κριτήριό μου για αυτή την ημέρα είναι η αρχιτεκτονική του τόπου, μιας και ο Επιτάφιος περιφέρεται σε κάθε χωριό της Ελλάδας. Συνεπώς αυτό που θεωρώ πλεονέκτημα φωτογραφικά τουλάχιστον για αυτό το γεγονός είναι να υπάρχει ενδιαφέρον φόντο στις φωτογραφίες μου. Έτσι επισκέφτηκα το χωριό από το πρωί και όπως αποδείχτηκε στη συνέχεια έκανα πολύ καλά αφού το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής ο κόσμος επισκέπτεται την εκκλησία για να προσκυνήσει τον Επιτάφιο και στη συνέχεια, όλο σχεδόν το χωριό παρευρίσκεται στο νεκροταφείο ώστε να τελέσει μνημόσυνα για τους νεκρούς του. Το νεκροταφείο του χωριού παρουσίαζε ιδιαίτερο ενδιαφέρον, αφού πολλοί τάφοι ήταν κατασκευασμένοι με την τεχνική του ξυστού.
Το μεσημέρι, έκατσα για φαγητό στην πλατεία και μετά για καφέ. Ήταν όμως νωρίς ακόμη και είχα τουλάχιστον 4-5 ώρες για τον Επιτάφιο.
Εκεί έτυχε να γνωρίσω μερικούς ντόπιους και έτσι έμαθα ότι ο παπάς είναι ένας για αρκετά χωριά και ότι θα ξεκινούσε τους Επιταφίους νωρίτερα ώστε να προλάβει να κάνει σε όλα.
Ο πρώτος θα γινόταν στα Πατρικά. Βρήκα καλή την ιδέα το να πάω να ρίξω μια ματιά, μιας και δεν είχα πάει σε εκείνο το χωριό ακόμη και είχα αρκετές ώρες μπροστά μου. Έτσι ξεκίνησα για τα Πατρικά. Τα Πατρικά είναι ένα πολύ όμορφο χωριό, ένα από τα Μαστιχοχώρια και έχει αρκετά παλιά κτήρια, πολλά από αυτά εγκαταλελειμμένα. Έκανα μια γρήγορη βόλτα στο χωριό να δω το γενικό σκηνικό και βρήκα και μια κυρία που σκούπιζε την αυλή της, η οποία μου είπε ότι ο Επιτάφιος θα περνούσε κατά τις τέσσερις. Η ώρα ήταν ακόμη δύο, οπότε είχα και το χρόνο να κοιμηθώ δύο ωρίτσες στο αυτοκίνητο, γιατί είχα ξυπνήσει πολύ νωρίς το πρωί.
Κατά τις τέσσερις όντως η λειτουργία είχε ξεκινήσει στην εκκλησία του χωριού και γύρω στις τέσσερις και μισή ο Επιτάφιος βγήκε έξω για την περιφορά του.Μόλις τελείωσε ο Επιτάφιος, ξεκίνησα αμέσως την επιστροφή στο Πυργί. Σε λίγη ώρα νύχτωσε και η λειτουργία του Επιταφίου άρχισε. Ο κόσμος μαζευόταν συνεχώς και λίγη ώρα πριν βγει ο Επιτάφιος γινόταν το αδιαχώρητο και μέσα στην εκκλησία αλλά και έξω από αυτήν.
Η κεντρική πλατεία, η οποία ήταν γεμάτη τραπεζάκια από τα γύρω μαγαζιά, άδεια το μεσημέρι, ήταν τώρα ασφυκτικά γεμάτη και ήταν πολύ δύσκολο το να βρεις ακόμη και μια καρέκλα για να κάτσεις. Το χωριό έχει δύο Επιταφίους που βγαίνουν και περιφέρονται και σε κάποιο σημείο του χωριού συναντώνται. Ακολούθησα και εγώ λοιπόν τον Επιτάφιο γύρω από όλο το χωριό μέχρι την επιστροφή του μέσα στην εκκλησία και μετά έκατσα σε ένα τραπεζάκι που βρήκα μετά από αρκετή ώρα με την παρέα μου και ήπιαμε μπυρίτσα και φάγαμε μεζεδάκια. Το κλίμα ήταν πολύ όμορφο γιατί ήταν μαζεμένο όλο το χωριό και πολλοί είχαν έρθει από όλες τις γωνιές της Ελλάδας αλλά και του εξωτερικού για να περάσουν τις γιορτές στη γενέτειρά τους. Την επομένη το πρωί ξύπνησα στη βάση μου, στο χωριό Βροντάδος. Είναι ένα χωριό παραθαλάσσιο, λίγα χιλιόμετρα βόρεια της Χώρας της Χίου. Ήταν Μεγάλο Σάββατο, η ημέρα που τα μεσάνυχτα, κατά την Ανάσταση γίνεται ο ρουκετοπόλεμος μεταξύ των δύο εκκλησιών του χωριού, της Παναγειάς Ερειθιανής και του Αγίου Μάρκου. Ήθελα οπωσδήποτε να γνωρίσω τουλάχιστον τη μία ομάδα των ρουκετάδων ώστε να μπορώ να έχω καλύτερη πρόσβαση για φωτογραφίες το βράδυ. Έτσι ξεκίνησα από το πρωί πηγαίνοντας στην Παναγία Ερειθιανή και προσπαθώντας να βγάλω κάποια άκρη, ίσως με το να βρω κάποιο καφενείο εκεί κοντά ή να γνωρίσω γενικά κάποιον που θα με συμβούλευε.
Δυστυχώς δεν υπήρχε κόσμος γύρω από την εκκλησία. Η επιστάτρια όμως μου είπε για το πώς γίνεται ο ρουκετοπόλεμος και που στήνονται οι δύο ομάδες. Ανάμεσα στις εκκλησίες υπάρχει ένα μικρό ρήγμα που τις χωρίζει. Οι ομάδες στήνονται αντιδιαμετρικά, η μία ακριβώς κάτω από την εκκλησία του Αγίου Μάρκου και η άλλη απέναντι λίγο δεξιότερα από την Ερειθιανή. Σκέφτηκα λοιπόν να κατέβω το ρήγμα και να πάω προς τις δύο αυτές τοποθεσίες. Ίσως κάποιος να κάνει κάποια προετοιμασία για το βράδυ, να τον πετύχω και να με ενημερώσει σχετικά.
Κατεβαίνοντας λοιπόν το ρήγμα και φτάνοντας στη βάση του βρέθηκα ξαφνικά σε ένα «μυστικό» κήπο με κάτι παράγκες και αποθηκευτικούς χώρους, αλλά και ένα μεγάλο στημένο τραπέζι με πλαστικές καρέκλες. Υπήρχε αρκετός κόσμος μάλιστα που έκανε προετοιμασίες. Ήταν η μία ομάδα των ρουκετάδων! Μόλις με είδαν τους είπα ποιος είμαι και τι κάνω και με προσκάλεσαν να καθίσω μαζί τους στο τραπέζι στο γλέντι και έτσι βρέθηκα να τρώω και να να πίνω με τη μία ομάδα της Παναγιάς της Ερειθιανής.
Το βράδυ είναι από αυτά που μένουν μαζί σου για όλη σου τη ζωή. Οι δύο ομάδες είχαν στηθεί στις μεριές τους η κάθε μία και λίγο πριν αρχίσει η μάχη είχαν φέρει τις ρουκέτες στις κοντινές αποθήκες που είχαν για αυτό το σκοπό. Πήγα και από τις δύο μεριές αφού κάποια στιγμή ο πόλεμος σταματάει για να μπορεί να πάει ο κόσμος στην εκκλησία. Έχουν ένα παράθυρο μιάμισης ώρας περίπου και μετά από αυτό πρέπει να οχυρωθούν στη μεριά τους στις προστατευμένες από σύρματα εκκλησίες.
Κατά τη διάρκεια του ρουκετοπόλεμου φυσικά δεν είναι πολύ έξυπνο να κυκλοφορείς σε απροστάτευτα σημεία. Φυσικά οι ρουκέτες δεν μπορούν να σε σκοτώσουν, αλλά τρέχουν με πολύ μεγάλη ταχύτητα και φυσικά μπορούν κάλλιστα να σου προκαλέσουν κάποιο σοβαρό έγκαυμα.
Οι περισσότεροι επιλέγουν να παρακολουθήσουν τη μάχη σε ψηλά σημεία που βλέπουν και τις δύο εκκλησίες. Οι νεώτεροι προμηθεύονται τα ποτά τους και πηγαίνουν με τις παρέες τους να παρακολουθήσουν το θέαμα από ψηλά.
Η Κυριακή πέρασε με μουσική και πολύ φαγητό και επέλεξα τα Μεστά, ίσως το πιο γνωστό από τα Μαστιχοχώρια. Παντού υπήρχε ζωντανή μουσική και φυσικά το έδεσμα του Πάσχα, το αρνί.
Είναι μια μέρα που συνήθως δεν ασχολούμαι με το να κάνω εικόνες γιατί υπάρχει μικρό φωτογραφικό ενδιαφέρον και μιας και ήμουν με παρέα το έριξα στο φαγητό και στο κρασί και ευχαριστήθηκα απλά τη μέρα.
Την Δευτέρα του Πάσχα όμως θα ξανάπιανα τη μηχανή, γιατί έμαθα ότι στο παραθαλάσσιο χωριό Καταρράκτης γίνεται λιτανεία που ξεκινά από την Ι.Μ. της Παναγιάς στο Ρουχούνι και πηγαίνει μέσα από το χωριό, όπου διανυκτερεύει, για να επιστρέψει το πρωί στη βάση της.
Έτσι βρέθηκα στο χωριό για να ακολουθήσω τη λιτανεία, όπου ήταν και το τελευταίο δρώμενο που παρακολούθησα στη Χίο. Ένα ωραίο κλείσιμο με πολλές τουφεκιές από τις ταράτσες του χωριού.
Ένα πολύ όμορφο νησί που μου άφησε ευχάριστες αναμνήσεις ήταν η Χίος και αρκετή έμπνευση για να επιστρέψω και να κάνω εικόνες από την καλλιέργεια της Μαστίχας αλλά και για τον υπέροχο, μυρωδάτο κάμπο με τα εσπεριδοειδή και τις παλιές του βίλες, που λίγα έχουν να ζηλέψουν από Τοσκάνη.
Τη Μεγάλη Εβδομάδα, στα χιώτικα Μαστιχοχώρια –όπως τα Μεστά και το Πυργί– και στη νότια Ικαρία οι νεότεροι κάτοικοι φτιάχνουν σωρούς από χλωρά και ξερά κλαδιά ή από κούτσουρα, τα οποία ανάβουν μόλις ακουστεί το «Χριστός Ανέστη» και πέσει το πρώτο βαρελότο (άλλες φορές το κάνουν την Κυριακή του Θωμά).
Οι Φανοί είναι ένα έθιμο που συμβολίζει την αναγέννηση μετά την καύση. Κάθε φανός μπορεί να έχει ύψος μέχρι και oοκτώ μέτρα και τα χωριά συναγωνίζονται το ένα το άλλο για το ποιος θα έχει τον μεγαλύτερο. Οι πιο φανατικοί περιφρουρούν τη σωρό του χωριού τους, για να μην τους κλέψουν τα φύλλα και χαμηλώσει ο όγκος της φωτιάς.
Για την Ιστορία ο ρουκετοπόλεμος καθιερώθηκε στο γύρισμα του αιώνα ανάμεσα σε δύο εκκλησίες που βρίσκονται απέναντι, τον Άγιο Μάρκο και την Παναγία την Ερειθιανή. Εκατοντάδες αυτοσχέδιες ρουκέτες εκτοξεύονται λίγα λεπτά μετά την Ανάσταση, με στόχο το καμπαναριό της απέναντι ενορίας. Καθώς παλαιότερα είχαν προκύψει τραυματισμοί, ο δήμος αναγκάστηκε να το απαγορεύσει τα προηγούμενα χρόνια. Πλέον το έθιμο τηρείται σε μικρότερη κλίμακα, αλλά παραμένει εντυπωσιακό.
Στη Χίο περπατήστε το νότιο τμήμα μέχρι το Μοναστήρι της Νέας Μονής, που χρονολογείται από τον 11ο αιώνα και βρίσκεται
Τα μαστιχόδεντρα της Χίου δεν έχουν «δάκρυα» αυτή την εποχή, μπορείτε όμως να παρακολουθήσετε την ιστορία της μαστίχας μέσα από καλογυρισμένα βίντεο και εντυπωσιακά εκθέματα στο σύγχρονο Μουσείο Μαστίχας ΠΙΟΠ
Ο Γιώργος Τατάκης από τo pculiar.com μοιράζεται στο ελculture το εντυπωσιακό Πάσχα στην Χίο, την Ανάσταση στο Βροντάδο της Χίου, και την λιτανεία που ξεκινά από την Ι.Μ. της Παναγιάς στο Ρουχούνι στο χωριό Καταρράκτης.
Ξέρετε μερικές φορές είναι καλύτερα να ακούς τι λένε οι άλλοι για σένα, έτσι και εγώ επέλεξα να γράψω τα λόγια ενός φίλου που διαφημίζει το Νησί μας !
Το pculiar είναι μια εφαρμογή που ανήκει και διευθύνεται από τους Reflex Photographers, μια ομάδα ταλαντούχων φωτογράφων και συγγραφέων που ειδικεύονται στη φωτογραφία κοινωνικής τεκμηρίωσης και ταξιδιού.
Μεγάλη Παρασκευή στο χωριό, το καλύτερο!! Ο Κόσμος απόλαυσε την λειτουργία, ακούσαμε τα εγκώμια από τα κορίτσια ( δείτε το βίντεο), και κάναμε και την περιφορά του επιταφίου !
