Τα λουλούδια στην Ελληνική Μυθολογία
Η ονομασία των λουλουδιών,
μέσα από την αρχαιοελληνική μυθολογία.
Αμυγδαλιά-Μυγδαλιά
Η ελληνική μυθολογία μας μιλά για μια όμορφη πριγκίπισσα που
ονομαζόταν Φυλλίς, και που ήταν θυγατέρα ενός βασιλιά της Θράκης. Αυτή
ερωτεύτηκε τον γιο του Θησέα τον Δημοφώντα. Ο νέος αυτός βρέθηκε στα μέρη της
καθώς επέστρεφε με το καράβι του από την Τροία και ο βασιλιάς του έδωσε ένα
μέρος του βασιλείου του και την θυγατέρα του για γυναίκα. Μετά από κάποιο
διάστημα ο Δημοφών νοστάλγησε την πατρίδα του την Αθήνα τόσο πολύ που ζήτησε να
πάει εκεί για λίγο διάστημα. Η Φυλλίς συμφώνησε αφού της υποσχέθηκε ότι θα
γύριζε πίσω σύντομα και έτσι εκείνος μπήκε στο καράβι του και απέπλευσε. Η
Φυλλίς έμεινε εγκαταλειμμένη περιμένοντας τον εκλεκτό της καρδιάς της, στον
τόπο της τελετής του γάμου της. Η Φυλλίς περίμενε για χρόνια την επιστροφή του,
αλλά τελικά πέθανε από μαρασμό. Οι θεοί, από οίκτο, μεταμόρφωσαν την Φυλλίδα σε
δέντρο, σε αμυγδαλιά, η οποία έγινε σύμβολο της ελπίδας. Όταν ο περιπλανώμενος,
γεμάτος τύψεις, Δημοφών επέστρεψε, βρήκε τη Φυλλίδα σαν ένα γυμνό δέντρο χωρίς
φύλλα και άνθη. Απελπισμένος αγκάλιασε το δέντρο, το οποίο ξαφνικά πλημμύρισε
από λουλούδια, δείχνοντας ότι η αγάπη δεν μπορεί να νικηθεί από το θάνατο.
Ανεμώνη-Ανεμολούλουδο
Το όνομα του λουλουδιού συνδέεται με τον αρχαίο ερωτικό μύθο
του Άδωνη και της Αφροδίτης. Ο μύθος είναι πολύ γνωστός. Ενέπνευσε μάλιστα και
μεγάλους ποιητές όπως ο Οβίδιος και αρκετά αργότερα ο Σαίξπηρ να γράψουν ύμνους
σ' αυτόν τον έρωτα. Σύμφωνα με το μύθο ο Άδωνης βγήκε για κυνήγι στο δάσος.
Εκεί όμως τον παραφύλαγε ο θεός Άρης ο προηγούμενος εραστής
της Αφροδίτης που ζήλευε τον Άδωνη αφού η Αφροδίτη τον παράτησε για τα μάτια
του ωραίου νέου.
Ο Άρης μεταμορφώθηκε σε άγριο κάπρο, επιτέθηκε στον Άδωνη
και τον πλήγωσε θανάσιμα. Η Αφροδίτη άκουσε τα βογκητά του Άδωνη και έσπευσε να
τον βρει.
Όμως ήταν πια αργά. Απαρηγόρητη η Αφροδίτη πήρε στην αγκαλιά
της το άψυχο σώμα του αγαπημένου της και όπως λέγεται ράντισε με νέκταρ την
πληγή.
Από το μείγμα που έκαναν το νέκταρ με το αίμα ξεπήδησε ένα
όμορφο λουλούδι. Μόνο που η ζωή αυτού του λουλουδιού κρατάει λίγο. Όταν ο
άνεμος φυσάει κάνει τα μπουμπούκια του φυτού να ανθίσουν και ύστερα ένα άλλο
ανεμοφύσημα παρασέρνει τα πέταλα μακριά.
Έτσι το λουλούδι αυτό ονομάστηκε ανεμώνη ή ανεμολούλουδο
επειδή ο άνεμος βοηθάει την ανθοφορία του αλλά και την παρακμή του. Θα ήταν
παράληψη αν δεν αναφέραμε ότι υπάρχει και λουλούδι με το όνομα Άδωνης το οποίο
μάλιστα έχει και φαρμακευτικές ιδιότητες.
Άδωνης- Αγριοπαπαρούνα
Το λουλούδι που αναφέρει ο μύθος είναι η γνωστή σε όλους μας
παπαρούνα των λιβαδιών με το υπέροχο κόκκινο χρώμα (Το αίμα του Άδωνη).
Ίρις-Ίριδα
Αυτή η πληροφορία δεν είναι ακριβώς ένας μύθος αλλά έχει
συμβολικό περιεχόμενο.
Το λουλούδι Ίρις πήρε το όνομα του από την αρχαία θεά Ίριδα,
την θεά του ουράνιου τόξου. Η Ίρις ήταν επίσης και αγγελιοφόρος των θεών κυρίως
του Δία και της Ήρας. Μετέφερε μηνύματα από το "μάτι του ουρανού" στη
γη με την καμπύλη του ουράνιου τόξου.
Η λέξη ίρις σημαίνει "μάτι του ουρανού".
Ήταν το όνομα πού δόθηκε στη θεά , στο λουλούδι και στην
κόρη των ματιών μας.
Αυτό σημαίνει ότι καθένας από μας κουβαλάει μαζί του ένα
κομμάτι ουρανού.
Υάκινθος-Υάκινθος Ζουμπούλι
Ο Υάκινθος ήταν ένας όμορφος νέος από τη Σπάρτη. Ο Υάκινθος
ήταν σύντροφος του Απόλλωνα, θεού του ήλιου και του Ζέφυρου, θεού του ανέμου.
Οι δύο θεοί συναγωνίζονταν ποιος θα κερδίσει την εύνοια του
όμορφου νέου.
Μια μέρα καθώς ο Απόλλωνας μάθαινε στο Υάκινθο δισκοβολία,
του ξέφυγε ο δίσκος και χτύπησε τον άτυχο νέο σκοτώνοντάς τον.
Από το αίμα του νέου ο Απόλλωνας έπλασε ένα λουλούδι που στο
άνθισμά του κάθε του πέταλο έμοιαζε να έχει γραφτεί μια θρηνητική κραυγή
("ΑΙ" δηλαδή γοή στην αρχαιοελληνική γλώσσα).
Μια άλλη εκδοχή:
ο Ζέφυρος ζηλεύοντας επειδή ο νεαρός προτιμούσε την παρέα
του Απόλλωνα φύσηξε πάνω στο δίσκο κατευθύνοντας τον να χτυπήσει τον Υάκινθο. Η
αλήθεια είναι πως ο υάκινθος του μύθου δεν ήταν πιθανά το γνωστό μας σήμερα
λουλούδι, γατί το είδος δεν είναι ενδημικό της Ελλάδας.
Στην πραγματικότητα, ο μύθος μπορεί να μην είναι καν η σωστή
πηγή της λέξης "υάκινθος". Ίχνη της λέξης συναντιόνται στην βαθιά
αρχαιότητα σε μια μη Ελληνική διάλεκτο που ομιλιούνταν πριν από 4000 περίπου
χρόνια, την "θρακοπελασγιακή".
Νάρκισσος-Νάρκισσος Μανουσάκι
Ο πιο κατάλληλος τρόπος να αποδώσει κανείς την ομορφιά του
λουλουδιού νάρκισσος είναι αυτός ο αρχαιοελληνικός μύθος. Ο Νάρκισσος ήταν ένας
εξαιρετικά όμορφος νέος. Η μητέρα του, του είχε πει ότι θα παραμείνει έτσι σ΄
όλη του τη ζωή αν δεν δίνει σημασία στην ομορφιά του. Ο Νάρκισσος αποφάσισε να
δει την αντανάκλασή του στα νερά μιας πηγής. Γοητεύτηκε τόσο από την ομορφιά
του πού έμεινε εκεί ακίνητος θαυμάζοντας τον εαυτό του μέχρι που μαράζωσε και
πέθανε στις όχθες της πηγής. Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή, νόμισε πως η
αντανάκλαση του ήταν η νύμφη που έμενε εκεί. Πήδησε στο νερό για να την πιάσει
και πνίγηκε.
Το λουλούδι νάρκισσος φύτρωσε σε εκείνο το σημείο.
Κρόκος-Ζαφορά
Ο Κρόκος ήταν φίλος του θεού Ερμή. Μια μέρα και ενώ οι δύο
φίλοι έπαιζαν, ο Ερμής χτύπησε κατά λάθος τον Κρόκο στο κεφάλι και τον σκότωσε.
Στον τόπο του συμβάντος φύτρωσε ένα λουλούδι. Τρεις σταγόνες από το αίμα του
άτυχου νέου που έπεσαν στο κέντρο του λουλουδιού έδωσαν τα στίγματα του φυτού
που από τότε πήρε το όνομα κρόκος. Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή ο Κρόκος ήταν
ένας νεαρός, που εξαιτίας ενός άτυχου έρωτα για τη Νύμφη Σμίλακα μεταμορφώθηκε
στο ομώνυμο φυτό. Ταυτόχρονα η Σμίλαξ έγινε το ομώνυμο αναρριχητικό φυτό(Σμίλαξ
Ασπίρα-Ουρβιά).
Δάφνη-Δάφνη του Απόλλωνα
Η Δάφνη ήταν μια νεαρή όμορφη νύμφη, κόρη του ποτάμιου θεού
Πηνειού.
Ήταν κυνηγός και είχε αφιερώσει τη ζωή της στην Άρτεμη τη
θεά του κυνηγιού.
Όπως η θεά έτσι και αυτή αρνιόταν να παντρευτεί. Την περιτριγύριζαν
πολλοί θαυμαστές αλλά αυτή τους απέρριπτε όλους, ακόμα και τον ισχυρό γιο του
Δία τον Απόλλωνα. Ο Απόλλωνας ερωτεύθηκε την Δάφνη και όταν αυτή αρνήθηκε τις
προτάσεις του την κυνήγησε ανάμεσα στα δέντρα.
Η Δάφνη φοβήθηκε και προσευχήθηκε στον πατέρα της να την
βοηθήσει. Τότε λοιπόν ο πατέρας της είπε ότι θα την προστάτευε μεταμορφώνοντάς
την σε δέντρο που θα ρίζωνε στην όχθη του ποταμού του, (την γνωστή μας δάφνη).
Όταν ο Απόλλωνας ήρθε ψάχνοντας τη Δάφνη, ο πατέρας της του
είπε ότι μεταμορφώθηκε σε δέντρο. Ο Απόλλωνας τότε έκοψε μερικά κλαδιά και
έπλεξε ένα στεφάνι σε ανάμνηση της ομορφιάς της και του έρωτά του για αυτήν.
Ο Απόλλωνας έκανε τη δάφνη ιερό του φυτό. Καθιέρωσε την
απονομή δάφνινου στεφανιού στους πρωταθλητές και σε όσους υπερείχαν σε διάφορα
επίπεδα. Στους αρχαίους Ολυμπιακούς Αγώνες όλοι οι νικητές στεφανώνονταν με
δάφνινο στεφάνι.
Τριαντάφυλλο-Ρόδο
Στην Ελληνική μυθολογία το τριαντάφυλλο δημιουργήθηκε από
την θεά των λουλουδιών και της βλάστησης την Χλωρίδα. Αυτή μια μέρα βρήκε το
άψυχο σώμα μιας νύμφης στο δάσος και το μεταμόρφωσε σε λουλούδι.
Κάλεσε τότε την Αφροδίτη τη θεά της αγάπης και το Διόνυσο το
θεό του κρασιού.
Η Αφροδίτη χάρισε στο λουλούδι ομορφιά και ο Διόνυσος
πρόσθεσε νέκταρ για να του δώσει γλυκιά ευωδιά.
Ο Ζέφυρος ο θεός του ανέμου φύσηξε μακριά τα σύννεφα και
έτσι ο Απόλλωνας ο θεός του Ήλιου μπόρεσε να λάμψει και να κάνει το λουλούδι να
ανθίσει.
Έτσι το τριαντάφυλλο δημιουργήθηκε και στέφθηκε
"Βασιλιάς των λουλουδιών".
Άστερ-Αστράκι
Αυτό το είδος λουλουδιού ξεκίνησε να φυτρώνει από τα δάκρυα
της Αστερέας της θεάς του έναστρου ουρανού, όταν αυτή έκλαιγε επειδή δεν έβλεπε
καθόλου άστρα όταν κοίταζε κάτω στη γη.
Παιώνια-Φυτό της θεραπείας
Η παιώνια πήρε το όνομα της από τον Παίωνα ή Παιάνα που
φαίνεται ότι ήταν μια θεότητα της θεραπείας αφού είχε θεραπεύσει τον Άδη και
τον Άρη από τραύματα.
Ο μύθος που έχει σχέση με το λουλούδι λέει πως ο Παίων ήταν
μαθητής του Ασκληπιού, του θεού της υγείας και της ιατρικής.
Κάποτε, η Λητώ (μητέρα του Απόλλωνα και θεά της
γονιμότητας), του δίδαξε πως να αποκτήσει μια μαγική ρίζα που φύτρωνε στον
Όλυμπο η οποία απάλυνε τον πόνο των γυναικών κατά τον τοκετό. Ο Ασκληπιός
ζήλεψε και αποπειράθηκε να σκοτώσει το μαθητή του. Ο Δίας έσωσε τον Παίωνα από
την οργή του Ασκληπιού μεταμορφώνοντάς τον στο λουλούδι της παιώνιας.
Οι σπόροι της παιώνιας χρησιμοποιούνταν για τις έγκυες
γυναίκες στην αρχαιότητα.
Ελλέβορος-Το ρόδο των Χριστουγέννων
Στην ελληνική μυθολογία ο Μελάμπους ο μεγάλος μάντης και
θεραπευτής χρησιμοποίησε αυτό το φυτό σαν βότανο για να θεραπεύσει την τρέλα
των θυγατέρων του βασιλιά του Άργους Πρόετου, όπως και άλλων γυναικών, που
είχαν χάσει τα μυαλά τους και περιπλανιόνταν σκορπισμένες ανάμεσα στα βουνά και
στην έρημο της Τύρινθας νομίζοντας ότι είναι αγελάδες.
Ο Μελάμπους και ο αδερφός του ο Βίας κέρδισαν μια περιουσία
(τα δύο τρίτα από το βασίλειο του βασιλιά Πρόετου) αφού παντρεύτηκαν τις
θεραπευμένες πριγκίπισσες.
Αχιλλέα-Χιλιολούλουδο
Πήρε το όνομά της από τον ομηρικό ηρώα Αχιλλέα, ο οποίος
όπως λέγεται έδινε αυτό το φυτό στους στρατιώτες του, τους θρυλικούς Μυρμιδόνες
για να τους βοηθήσει να σταματήσουν το αίμα που έτρεχε από τις πληγές τους κατά
τη διάρκεια του Τρωικού πολέμου.
Νεότερες δοκιμές στο φυτό απέδειξαν ότι περιέχει χημικά
συστατικά που το κάνουν χρήσιμο ως αιμοστατικό.
Αγαύη-Αμάραντος, Αθάνατος
Η λέξη αγαύη σημαίνει θαυμαστή ή ευγενικής καταγωγής. Το
φυτό της Αγαύης ήρθε στην Ελλάδα από το Μεξικό.
Ωστόσο το όνομά του είναι ελληνικό και πιθανώς του αποδόθηκε
επειδή η Ελληνίδα Αγαύη ήταν μια από τις δευτερεύουσες θεές του φεγγαριού, και
αυτό σήμαινε πως ότι ήταν μια όψη της αρχαίας Μητέρας γης της Μεσογείου που
θυμίζει το έδαφος του Jalisco του Μεξικό.
Η Αγαύη ήταν κόρη του βασιλιά της Θήβας Κάδμου και αδερφή
της Σεμέλης της μητέρας του Διόνυσου. Όταν η Σεμέλη κεραυνοβολήθηκε από τον Δία
τον εραστή της, η Αγαύη διέδωσε πως ο Δίας τιμώρησε την αδερφή της γιατί τον
συκοφάντησε.
Αργότερα ο Διόνυσος εκδικήθηκε για την μητέρα του και
επέβαλε βαριά τιμωρία στην Αγαύη. Όταν ο Διόνυσος επέστρεψε στη Θήβα, όπου
βασίλευε τότε ο Πενθέας ο γιος της Αγαύης, διέταξε όλες τις γυναίκες της πόλης
να πάνε στο βουνό Κιθαιρώνα, για να τελέσουν τα μυστήριά του. Ο Πενθέας που δεν
συμφωνούσε με την εισαγωγή της λατρείας, προσπάθησε να κατασκοπεύσει τις
Βάκχες. Η μητέρα του τον αντιλήφθηκε, τον πήρε για άγριο ζώο και μέσα στην
μανία της τον κατασπάραξε διαμελίζοντάς τον.
Αλθαία-Δεντρομολόχα
Ο μύθος που ακολουθεί δεν έχει καμιά σύνδεση με το φυτό
Αλθαία εκτός του ονόματος. Η Αλθαία ήταν γυναίκα του Οινέα, του βασιλιά της
Καλυδώνας και μητέρα της Δηιάνειρας και του Μελέαγρου. Όταν ο γιος της έγινε
εφτά ημερών, οι Μοίρες οι θεές του πεπρωμένου, ήρθαν την βρήκαν και της είπαν
πως το παιδί της θα πέθαινε, αν ο δαυλός που έκαιγε τότε επάνω στην εστία
καιγόταν ολόκληρος. Αμέσως η Αλθαία πήρε το δαυλό, τον έσβησε και τον έκρυψε μέσα
σε μια κασέλα. Ο Μελέαγρος μεγάλωσε και έγινε διάσημος ήρωας. Στη διάρκεια όμως
του κυνηγιού του κάπρου της Καλυδώνας Ο Μελέαγρος σκότωσε κατά τύχη τους θείους
του τα αδέρφια της Αλθαίας. Εκείνη γεμάτη οργή έριξε τότε στη φωτιά το δαυλό,
από τον οποίο κρεμόταν η ζωή του γιου της. Ο Μελέαγρος πέθανε αμέσως. Η Αλθαία
από απελπισία κρεμάστηκε.
Έλατο-Ελάτι
Στις μέρες μας το γνωρίζουμε σαν το ιδανικότερο
χριστουγεννιάτικο δέντρο. Τι αναφέρουν όμως οι αρχαίοι ελληνικοί μύθοι για το
έλατο; Το έλατο ονομαζόταν από τους αρχαίους Έλληνες Πίτυς όπως και το πεύκο,
και ήταν το ιερό δέντρο του θεού Πάνα. Αυτός είχε κάποτε ερωτευθεί την νύμφη
Πίτυ που άρεσε και στον Βοριά. Η Πίτυς προτίμησε τον Πάνα που έκανε λιγότερο
θόρυβο, κι ο Βοριάς για να την εκδικηθεί την φύσηξε και την γκρέμισε κάτω από
ένα βράχο. Εκεί την βρήκε ξεψυχισμένη ο Πάνας και την μεταμόρφωσε στο ιερό του
δέντρο έλατο. Από τότε η νύμφη έκλαιγε κάθε φορά που φυσούσε ο βοριάς και τα
δάκρυά της είναι οι σταγόνες ρετσινιού που στάζουν κάθε φθινόπωρο από τα κουκουνάρια
του έλατου.
Κυπαρίσσι-Κυπάρισσος
Σύμφωνα με τη μυθική παράδοση ο Κυπάρισσος ήταν ένας όμορφος
νέος από την Κέα, γιος του Τήλεφου και εγγονός του Ηρακλή. Ήταν αγαπημένος του
Απόλλωνα αλλά και του Ζέφυρου. Αγαπημένο του σύντροφο είχε ένα εξημερωμένο ιερό
ελάφι. Αλλά κάποια καλοκαιρινή μέρα ενώ το ελάφι κοιμόταν ξαπλωμένο στον ίσκιο,
ο Κυπάρισσος το σκότωσε από απροσεξία με ένα ακόντιο.
Ο νέος γεμάτος απελπισία, θέλησε να πεθάνει. Ζήτησε από τον
ουρανό τη χάρη να κυλούν τα δάκρυα του αιώνια. Οι θεοί τον μετέτρεψαν σε
κυπαρίσσι, το δέντρο της θλίψης.
Από τότε το κυπαρίσσι θεωρείται σαν πένθιμο δέντρο και
φυτεύεται μέχρι σήμερα στα νεκροταφεία.
Κενταύρια-Χειρωνιάς
Λέγεται ότι αυτό το είδος λουλουδιού πήρε το όνομα του από
τον σοφό Κένταυρο Χείρωνα, δάσκαλο του Ασκληπιού του Αχιλλέα του Ιάσονα αλλά
και του Απόλλωνα.
Στην τιτανομαχία ο Χείρωνας ήταν με το μέρος του Ηρακλής στη
μάχη του εναντίον των Κενταύρων. Ο Ηρακλής όμως τον πλήγωσε κατά λάθος στο πόδι
με ένα βέλος ποτισμένο στο δηλητήριο της Λερναίας Ύδρας.
Ο Χείρωνας τότε χρησιμοποίησε το φυτό της κενταύριας σαν
βότανο για να γιατρέψει την πληγή του.
Ορχιδέα- Όρχις, σαλέπι, σερνικοβότανο
Στην ελληνική μυθολογία, ο Όρχις ήταν γιος μιας νύμφης και
ενός σάτυρου.
Κατά την διάρκεια των εορτών προς τιμή του Βάκχου, διέπραξε
ιεροσυλία, επιχειρώντας να βιάσει μια ιέρεια. Η τιμωρία του ήταν να
κατασπαραχθεί από άγρια θηρία και να μεταμορφωθεί σε ένα αδύνατο και σεμνό
φυτό.
Ο Θεόφραστος ήταν ο πρώτος από τους αρχαίους συγγραφείς που
αναφέρθηκε στις ορχιδέες. Ήταν αυτός που τους έδωσε την ονομασία Όρχις
επιστημονικά, ορμώμενος από τον μύθο του Όρχι και αντανακλώντας την ομοιότητά
της διπλοκόνδυλης ρίζας τους με τα ανδρικά γεννητικά όργανα, αυτά που ήταν
αιτία της περιπέτειας του γέρου Όρχι. Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι μπορούσαν
να ελέγξουν το φύλο των αγέννητων παιδιών τους τρώγοντας κονδύλους ορχιδέας.
Αν ο πατέρας έτρωγε μεγάλους νεαρούς κονδύλους το παιδί θα
ήταν αρσενικό, αν η μητέρα έτρωγε μικρούς κονδύλους το παιδί θα γεννιόταν
θηλυκό.
ΤΟ ΓΙΑΣΕΜΙ
Πατρίδα του η Απω Ανατολή. Ζει στις γωνιές των κήπων και
σκαρφαλώνει σε τοίχους και φράχτες.
Το γιασεμί έφτασε στη Ευρώπη μέσα στις αποσκευές ενός Ιταλού
από την Τοσκάνη. Συμβολίζει την αγνότητα και το όνομά του προέρχεται από τις
αραβικές λέξεις γας (απελπισία) και min (ψέμα).
Ένας κινέζικος μύθος λεει για το γιασεμί τα εξής:
Όταν ένας νέος αυτοκράτορας ανέβηκε στο θρόνο της Κίνας,
αποφάσισε να παντρευτεί μια από τις έξι κόρες του ανδρείου στρατηγού του. Όταν
τις γνώρισε και οι έξι ήταν πολύ καλές και δεν μπορούσε να διαλέξει. Τότε
αποφάσισε να διαλέξει όποια του πήγαινε ένα λουλούδι, που θα τον συγκινούσε
περισσότερο.
Η πρώτη σκέφτηκε να του πάει ένα τριαντάφυλλο, η δεύτερη ένα
γαρύφαλλο, η Τρίτη έναν κρίνο, η τέταρτη ένα χρυσάνθεμο, η Πέμπτη μια ντάλια. Η
πιο μικρή που την έλεγαν Για-Σε-Μι δεν ήξερε τι να του πάει, γιατί οι αδερφές
της είχαν διαλέξει τα καλύτερα λουλούδια. Ένα πρωί είδε ξαφνικά ένα πουλάκι που
κρατούσε ένα ανθισμένο κλαδάκι που μύριζε υπέροχα. Αμέσως αποφάσισε να του
προσφέρει αυτό. Ο αυτοκράτορας παίνεψε τα λουλούδια των κοριτσιών, αλλά όταν
μύρισε της πιο μικρής, η μυρωδιά έφτασε ως την ψυχή του. Έτσι διάλεξε αυτή για
γυναίκα του , ονόμασε το γιασεμί και το φύτεψε στον κήπο του. Αυτός είναι ο
μύθος των κινέζων για το γιασεμί.
ΑΓΑΥΗ
Η λέξη αγαύη σημαίνει θαυμαστή.Το φυτό της Αγαύης ήρθε στην
Ελλάδα από το Μεξικό.
Ωστόσο το όνομά του είναι ελληνικό και πιθανώς του αποδόθηκε
επειδή η Ελληνίδα Αγαύη
ήταν και μια από τις δευτερεύουσες θεές του φεγγαριού, και
αυτό σήμαινε πως ότι ήταν μια όψη
της αρχαίας Μητέρας γης της Μεσογείου που θυμίζει το έδαφος
του Jalisco του Μεξικό.
Η Αγαύη ήταν κόρη του βασιλιά της Θήβας Κάδμου και αδερφή
της Σεμέλης της μητέρας του Διόνυσου. Όταν η Σεμέλη κεραυνοβολήθηκε από τον Δία
τον εραστή της, η Αγαύη διέδωσε πως ο Δίας τιμώρησε την αδερφή της γιατί τον
συκοφάντησε.
Αργότερα ο Διόνυσος εκδικήθηκε για την μητέρα του και
επέβαλε βαριά τιμωρία στην Αγαύη.
Όταν ο Διόνυσος επέστρεψε στη Θήβα, όπου βασίλευε τότε ο
Πενθέας ο γιος της Αγαύης, διέταξε όλες τις γυναίκες της πόλης να να πάνε στο
βουνό Κιθαιρώνα, για να τελέσουν τα μυστήριά του. Ο Πενθέας που δεν συμφωνούσε
με την εισαγωγή της λατρείας, προσπάθησε να κατασκοπεύσει τις Βάκχες. Η μητέρα
του τον αντιλήφθηκε, τον πήρε για άγριο ζώο και μέσα στην μανία της τον
κατασπάραξε διαμελίζοντάς τον.
ΑΜΑΡΥΛΛΙΣ
Σύμφωνα με τους κλασικούς ποιητές Θεόκριτο, Οβίδιο και
Βιργίλιο, η Αμαρυλλίδα ήταν μια βοσκοπούλα.
Μια παρθένα νύμφη, συνεσταλμένη και ντροπαλή αλλά και
σκληροτράχηλη. Ερωτεύτηκε σφοδρά τον από τον Αλταίονα, ένα βοσκό με παγωμένη
καρδιά, αλλά τόσο όμορφο όσο ο Απόλλωνας και τόσο δυνατό όσο ο Ηρακλής, και
αποφάσισε να είναι αληθινή μόνο γι' αυτόν χωρίς να νοιάζεται για τις συνέπειες.
Ο Αλταίων ασυγκίνητος από τη γοητεία της, είχε μοναδική
επιθυμία να του προσφερόταν ένα λουλούδι που να μην υπήρχε ποτέ στον κόσμο. Η
Αμαρυλλίδα συμβουλεύτηκε το μαντείο των Δελφών και της είπαν να τρυπήσει την
καρδιά της με ένα χρυσό τόξο μπροστά στην πόρτα του Αλταίονα. Το έκανε αυτό,
φορώντας ένα κατάλευκο φόρεμα, για τριάντα συνεχόμενα βράδια, ρίχνοντας το αίμα
της. Ο βοσκός τελικά άνοιξε την πόρτα του και είδε ένα λουλούδι με βαθυκόκιννα
πέταλα, που είχε βαφτεί από το αίμα της καρδιάς της Αμαρυλλίδας.
Η Αμαρυλλίδα, σαν γυναίκα ή λουλούδι, είχε υμνηθεί και από
μεταγενέστερους ποιητές. Ζωγράφοι και φωτογράφοι επίσης εμπνεύστηκαν από αυτό
το λουλούδι.
ΓΛΑΔΙΟΛΑ
Ένα αρχαίο όνομα της γλαδιόλας ήταν ξιφίον (xiphium), από
την ελληνική λέξη ξίφος, που εννοείται ως σπαθί.
Ο Λινναίος, δανειζόμενος ίσως από τα γραπτά του Πλίνιου
σχετικά με φυτά που έχουν φύλλα σε σχήμα ξίφους, το ονόμασε gladiolus
(γλαδιόλα) αναφερόμενος στο σχήμα των στενών φύλλων.
Η γλαδιόλα μνημονεύεται στην ελληνική μυθολογία.
Σύμφωνα με μια εκδοχή ενός μύθου του Οβίδιου, η Ceres, η
ρωμαϊκή θεότητα του σπόρου και της συγκομιδής, η Δήμητρα στην ελληνική
μυθολογία, είχε αγαπημένο μέρος ένα ιερό δάσος κοντά στη Θεσσαλία. Ένας κακός
και εύπορος άντρας που ονομαζόταν Ερυσίχθονας, ο οποίος δεν πίστευε στους
θεούς, ζούσε εκεί κοντά και αφειδώς μάζευε καυσόξυλα από τα δέντρα του ιερού
δάσους. Κατά μία εκδοχή, όταν οι προσκυνητές προσπάθησαν να τον σταματήσουν,
πήρε το κεφάλι ενός άντρα. Από το αίμα, η Ceres έκανε να ξεπηδήσουν μικρά φυτά
σε σχήμα ξίφους που τα ονόμασε γλαδιόλες. Παρακινούμενη από εκδίκηση, η Ceres
τιμώρησε τον Ερυσίχθονα διατάζοντας την Πείνα(τον Λιμό) να μπει στο σώμα του.
Αυτός αδυνατώντας να βρει αρκετή τροφή για να ικανοποιήσει την όρεξή του,
πούλησε την κόρη του για ν' αγοράσει περισσότερη τροφή. Η κόρη του δραπέτευσε
στο δάσος, και η Ceres την μετέτρεψε σε φυτό γλαδιόλας για να φροντίζει τον
άντρα που σκοτώθηκε από τον πατέρα της. Όταν ο Ερυσίχθονας δεν μπορούσε να βρει
πλέον τροφή και δεν είχε άλλα χρήματα, η επιθυμία του για τροφή ήταν τόσο
δυνατή που η Πείνα τον οδήγησε να φάει τον εαυτό του.
ΤΟΥΛΙΠΑ
Σε πολλούς Ελληνικούς, αλλά και Περσικούς μύθους αναφέρεται
η τουλίπα. Μύθους που πλάθουν την ιστορία της γέννησής της.
Στα βάθη της Ανατολής ήταν κάποτε ένας Πέρσης πρίγκιπας που
ονομαζόταν Φαράχ. Ο Φαράχ ήταν πολύ ερωτευμένος με την Σχιρίν. Όταν η αγαπημένη
του σκοτώθηκε, ο Φαράχ έπεσε με το άλογό του σε έναν γκρεμό και αυτοκτόνησε. Το
αίμα του πότισε το έδαφος και κάθε σταλαγματιά του έγινε τουλίπα. Από τότε οι
τουλίπες θεωρούνται σύμβολο της απόλυτης αγάπης.
Οι Έλληνες αγάπησαν πολύ τις τουλίπες. Στην περίοδο του
Βυζαντίου γνωρίζουμε ότι τουλίπες καλλιεργούνταν στην Μικρά Ασία. Ο βεζίρης
Λαλιζάρης καλλιεργούσε στους κήπους του πάνω από 500.000 τουλίπες. H τουλίπα
δηλώνει καθαρά το «σ' αγαπώ». Στις «Xίλιες και μια νύχτες» ο σουλτάνος
χρησιμοποιούσε μια τουλίπα για να φανερώσει ποια από τις κυρίες του χαρεμιού θα
μοιραζόταν το κρεβάτι του, αφήνοντάς τη να πέσει μπροστά στην εκάστοτε εκλεκτή.
Kι αν εκείνος δεν εννοούσε ακριβώς «σ' αγαπώ», το εννοούσαν οι έγκλειστες
οδαλίσκες, όταν μέσα από τα κάγκελα του χαρεμιού πετούσαν τουλίπες στους
αγαπημένους που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν.
Είναι άγνωστο από πού κατάγεται το όνομα τουλίπα. Μια πιθανή
εξήγηση είναι πως κατάγεται από το toliban, δηλαδή «το τουρμπάνι»: το κάλυμμα
του κεφαλιού που φορούσαν οι άνθρωποι στη μέση ανατολή, το οποίο μοιάζει με
τουλίπα.
Η τουλίπα συμβολίζει τη καλοσύνη, συμπόνια. τέλεια αγάπη,
τύχη.
Προσφέροντας κόκκινη τουλίπα δηλώνουμε αγάπη, με τη κίτρινη
δηλώνουμε την ανείπωτη αγάπη. Γεμίζουν το βλέμμα μας με τα χρώματα, γίνονται
ανθοδέσμες για να μπουν στο σπίτι μας, γιατρικά για να μας τονώσουν.
Οι τουλίπες είναι εικόνες, σύμβολα μιας γλώσσας γεμάτης
ποίηση και μας φέρνουν την αστείρευτη ενέργεια της φύσης.
Ο Οδυσσέας Ελύτης γράφει:
Βίτσα τουλίπα μάγουλο της έγνοιας
Σπλάχνο δροσάτο της φωτιάς
Θα ρίξω ανάσκελα τον Μάη θα τον σφίξω στα μπράτσα μου
Θα τον δείρω τον Μάη θα τον σπαράξω
O Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα
Παναγιά με τα πλουμίδια
Ολάνθιστη θεόρατη
Τουλίπα
Μεσ'στο καράβι από φως
Περνάς
Πάνω από της πολιτείας
Την παρλίρροια
Ανάμεσα σε τραγούδια θαμπά
κι' αστέρια κρυσταλλένια
BAΣΙΛΙΚΟΣ
Το όνομά του προέρχεται από τη λέξη "βασιλεύς" και
φανερώνει την εκτίμηση που έτρεφαν για αυτόν οι αρχαίοι λαοί. Στην Ελλάδα
θεωρείται ιερό φυτό και κανένα δεν έχει αγαπηθεί τόσο πολύ από τον λαό, γιατί
κατά την παράδοση φύτρωσε στο μέρος που είχε ταφεί ο Τίμιος Σταυρός, και με το
άρωμά του οδήγησε την Αγία Ελένη στην ανακάλυψή του. Ο λαός τον ύμνησε με πολλά
δημοτικά τραγούδια και παροιμίες.Μερικοί λαοί τον συνδέουν με το μίσος και την
ατυχία, ενώ άλλοι τον θεωρούν σημείο αγάπης.
ΚΑΣΣΙΟΠΗ
Το όνομα του γένους Κασσιόπη προέρχεται από την Κασσιόπεια
της Ελληνικής μυθολογίας. Κασσιόπεια επίσης είναι το όνομα ενός αστερισμού του
βορείου ημισφαιρίου που στην ελληνική μυθολογία φαίνεται ότι αναπαριστά την
ματαιόδοξη βασίλισσα Κασσιόπεια που περηφανευόταν για την ανυπέρβλητη ομορφιά
της. Η βασίλισσα Κασσιόπεια ήταν γυναίκα το Κηφέα, βασιλιά στο μυθικό φοινικικό
βασίλειο της Αιθιοπίας, και μητέρα της Ανδρομέδας. Ήταν πανέμορφη, αλλά ήταν
επίσης αλαζόνας και ματαιόδοξη. Ο δύστροπος χαρακτήρας της την οδήγησε τελικά στην
πτώση της.
BΙΟΛΑ[ ΠΑΝΣΕΣ]
Ενας μύθος λέει πως ο Δίας ο αρχηγός των θεών δημιούργησε τα
γλυκά αυτά λουλούδια για να αποτελέσουν τροφή για την Ηώ, την ερωμένη του που
την είχε μεταμορφώσει σε αγελάδα για να την προστατεύσει από την ζήλια της
γυναίκας του της Ήρας.Ηταν δημοφιλές στους αρχαίους Αθηναίους σαν θεραπευτικό
για τους πονοκεφάλους που εμφανίζονται μετά από μεθύσι.
ΒΕΛΑΝΙΔΙΑ
Στην Ελληνική Μυθολογιά, ο Δίας, ο θεός της βελανιδιάς, ήταν
οπλισμένος με κεραυνούς.
Το προφητικό δρύινο άλσος της Δωδώνης στην Ελλάδα αφιερώθηκε
στο Δία και τα μηνύματα των Θεών ερμηνεύονταν με τον ήχο του αέρα στα δρύινα
φύλλα τους. Η βελανιδιά αποκαλείται quercus ή querimus, επειδή οι θεοί
χρησιμοποιούσαν τη βοήθεια αυτού του δέντρου για να δώσουν απαντήσεις, σε ερωτήσεις
σχετικές με το μέλλον.Αλλά δεν ήταν μόνο ο Δίας που συνδέθηκε με την βελανιδιά.
Οι Δρυάδες και οι Αμαδρυάδες ήταν δύο τύποι νυμφών του δάσους στην Ελληνική
Μυθολογία. Αυτά τα θηλυκά πνεύματα της φύσης πιστεύονταν ότι κατοικούσαν σε
δέντρα και σε δάση και φώλιαζαν ιδιαίτερα σε δέντρα βελανιδιάς. Υπάρχουν πολλές
ιστορίες και μύθοι γι' αυτά τα πλάσματα που φαίνεται ότι αν και πνεύματα, δεν
ήταν αθάνατα. Ιδιαίτερα οι Αμαδρυάδες, ήταν πιο ευαίσθητες, γιατί πιστεύονταν
ότι η διάρκεια της ζωής τους εξαρτιόταν από την υγεία και καλοζωία της
βελανιδιάς που της φιλοξενούσε.
ΡΟΔΙΑ
Στην ελληνική μυθολογία η ροδιά κατέχει περίοπτη θέση και
συμβολίζει τη γονιμότητα και την αφθονία.
Το φρούτο ήταν αφιερωμένο στην Ήρα, η οποία παριστάνεται
πάντα στα γλυπτά να κρατά μία ροδιά.
Επίσης στην ελληνική μυθολογία, όταν Πλούτωνας απήγαγε την
Περσεφόνη μεταφέροντάς την στον Κάτω Κόσμο, της πρόσφερε ένα ρόδι από το οποίο
αυτή έφαγε λίγα μόνο σπόρια Αυτό την καταδίκασε να περνά το μισό χρόνο του
έτους με τον Πλούτωνα (χειμώνας) και τον άλλο μισό με τους ζωντανούς στον Επάνω
Κόσμο (καλοκαίρι).Εξαιτίας της μακράς ιστορίας της σαν καλλιεργούμενο φυτό, η
ροδιά χρησιμοποιήθηκε και για άλλους λόγους εκτός από τροφή.
Επίσης μνημονεύεται στην λαογραφία πολλών λαών. Είναι
δημοφιλής στην αιγυπτιακή μυθολογία, την Βίβλο και άλλες αρχαίες γραφές. Είναι
σύμβολο γονιμότητας σε πολλούς αρχαίους πολιτισμούς. Ο κατακόκκινος χυμός
χρησιμοποιήθηκε συχνά ως μελάνι στους αρχαίους χρόνους.
ΙΤΙΑ
Η ιστορία της ιτιάς είναι ιδιαίτερα πλούσια σε λαϊκές παραδόσεις
και μύθους και είναι στενά συνδεδεμένη με την ελληνική μυθολογία.Οι αρχαίοι
Έλληνες την θεωρούσαν σύμβολο γονιμότητας. Η ιτιά ήταν επίσης αφιερωμένη στους
ποιητές γιατί ο ήχος του ανέμου καθώς περνούσε μέσα από τα κλαδιά της, λέγεται
ότι είχε ισχυρή επίδραση στο μυαλό με αποτέλεσμα την έμπνευση.
Για τον Ορφέα, τον πιο δοξασμένο από τους μυθικούς Έλληνες
ποιητές, λέγεται ότι πήρε τα δώρα της ευγλωττίας και της επικοινωνίας από την
ιτιά κουβαλώντας μαζί του τα κλαδιά της κατά την διάρκεια του ταξιδιού του στον
κάτω κόσμο.Ο Ιπποκράτης, ο πατέρας της ιατρικής, είχε παρασκευάσει ένα χυμό από
την φλούδα της ιτιάς, σαν φάρμακο για τον πυρετό, τον σωματικό πόνο και την
κούραση. Το δραστικό συστατικό αυτού του χυμού, το οποίο στην ουσία είναι
παυσίπονο, είναι το γνωστό σήμερα σαλικυλικό οξύ (salicylic acid), ο πρόδρομος
της ασπιρίνης.Το βοτανικό όνομα της ιτιάς Salix προέρχεται από τις κέλτικες
λέξεις "sal" - σημαίνει κοντά, και "lis" - σημαίνει νερό,
επειδή η ιτιά ευδοκιμεί ευρέως σε υγρό έδαφος, κοντά στις όχθες ποταμών και
ρυακιών.
ΔΙΚΤΑΜΟ
Η ονομασία δίκταμνος, που προέρχεται από το
"Δίκτη" (ονομασία όρους της Κρήτης) και το "θάμνος"
(thamnos) χρησιμοποιείται από την εποχή του Αριστοτέλη.Tο δίκταμο φυτρώνει μόνο
στην Κρήτη όπου οι ντόπιοι το αποκαλούν "έρωντα" αναφερόμενοι στις
ελαφρές αφροδισιακές τους ιδιότητες.
Ενα από τα σπουδαιότερα φαρμακευτικά φυτά, γνωστό στη
Μινωική Κρήτη και την Αρχαία Ελλάδα. Οι Μινωίτες το θεωρούσαν το πολυτιμότερο
θεραπευτικό φυτό.
Οι αρχαίοι παρίσταναν το άγαλμα της θεάς Αρτέμιδος με
στεφάνι από δίκταμο γιατί πίστευαν ότι το συγκεκριμένο φυτό βοηθάει τις
γυναίκες στον τοκετό όπως και η θεά.
Ο δίκταμος είναι φαρμακευτικό φυτό, γνωστό από την
αρχαιότητα για τις πολύτιμες θεραπευτικές του ιδιότητες για τις παθήσεις του
πεπτικού συστήματος, της αρθρίτιδας και σαν επουλωτικό των πληγών. Μεγάλες
ποσότητες του φυτού συλλέγονταν και γινόταν εξαγωγή σε όλο τον κόσμο, παρά τις
δυσκολίες συλλογής του στα πιο απόκρημνα μέρη των φαραγγιών. Το ίδιο γίνεται
και σήμερα μόνο που το μεγαλύτερο μέρος προέρχεται από καλλιεργημένα φυτά.Στο
βιβλίο του Helmut Baumann "Griechische Pflanzenwelt" διαβάζουμε: ο
Ιπποκράτης το χρησιμοποιούσε για τη χολή, τα πνευμόνια και ως κατάπλασμα στα
πρηξίματα.Ο Διοσκουρίδης για να γιατρεύει τα τραύματα από πολεμικά όπλα, η
Αφροδίτη θεράπευσε με δίκταμο τον Αινεία στον Τρωικό πόλεμο.
Ακόμα αναφέρει ότι ο Αριστοτέλης λέει ότι όταν
τ'αγριοκάτσικα του Ψηλορείτη δέχονταν δηλητηριασμένα βέλη από του κυνηγούς,
έτρωγαν δίκταμο μέχρι να πέσει το βέλος και να επουλωθούν οι πληγές.
Το εκπληκτικό αυτό βότανο της Κρήτης φυτρώνει στα απόκρημνα
βουνά του νησιού και συλλέγεται από έμπειρους συλλέκτες για να αποξηρανθούν
κάτω από φυσικές συνθήκες και να οδηγηθούν στα σύγχρονα συσκευαστήρια, χωρίς
καμία χημική ή άλλη επεξεργασία.
ΧΑΜΟΜHΛΙ
Το χαμομήλι πήρε το όνομά του από το άρωμά του (μήλο του
εδάφους) και ο πρώτος που αναφέρει τις ευεργετικές του ιδιότητες είναι ο
πατέρας της Ιατρικής ο Ιπποκράτης. που το θεωρούσε εμμηναγωγό και φάρμακο κατά
της υστερίας. Η χριστιανική παράδοση έχει αφιερώσει το χαμομήλι στον Άγιο
Γεώργιο προφανώς γιατί ανθίζει κοντά στην γιορτή του(23 Απριλίου).Το χαμομήλι
επίσης έχει ονομαστεί , γιατί τα ασθενικά φυτά του κήπου δυναμώνουν,
οταν φυτεύεται γύρω τους χαμομήλι.
ΑΣΦΟΔΕΛΟΣ
Κατά την μυθολογία αποτελούσε έμβλημα του θεού Διόνυσου.
Οι Αρχαίοι Έλληνες το είχαν σαν σύμβολο πένθους και όπως
αναφέρει ο Όμηρος στην «Οδύσσεια» έσπερναν τον ασφόδελο στους τάφους, γιατί
νόμιζαν ότι οι ψυχές τρέφονταν με τους κονδύλους τους. Έλεγαν ακόμα ότι οι
πεθαμένοι άνθρωποι κατοικούν στον «Ασφόδελο Λειμώνα», λιβάδι με ασφόδελους που
βρίσκεται στον Άδη. Τα λουλούδια του αποτελούσαν πρότυπο λησμονιάς.
Οι κατσίκες, λένε οι βοσκοί, όταν φάνε ξερά τα μπουμπούκια
της ζαλίζονται πρήσκονται και μπορεί και να πεθάνουν. Με τα φύλλα της γέμιζαν
στρώματα, ευτελές υλικό για τους φτωχούς.
Κατά καιρούς είχε χρησιμοποιηθεί ως συγκολλητική ουσία, για
την παρασκευή αλκοόλ αλλά και ως αλοιφή κατάλληλη για κάθε πληγή.
ΠΟΙΝΣΕΤΤΙΑ[ ΑΛΕΞΑΝΔΡΙΝΟ]
Μια χαριτωμένη ιστορία μιλάει για για την Πεπίτα, ένα φτωχό
κοριτσάκι από το Μεξικό που δεν είχε δώρο να προσφέρει στο νεογέννητο Χριστό
σύμφωνα με το έθιμο των καθολικών την παραμονή των Χριστουγέννων. Καθώς η
Πεπίτα πήγαινε σιγοπερπατώντας στο παρεκκλήσι με τον ξάδελφό της τον Πέντρο, η
καρδιά της ήταν γεμάτη στεναχώρια παρά χαρά."Είμαι σίγουρος, Πεπίτα, ακόμη
και το πιο ταπεινό δώρο, αν το προσφέρεις μέσα από την καρδιά σου, θα είναι
ευπρόσδεκτο από τον Χριστό", είπε ο Πέντρο παρηγορητικά.Μη γνωρίζοντας τι
άλλο να κάνει, η Πεπίτα γονάτισε στην άκρη του δρόμου και μάζεψε μια χούφτα
κοινά αγριόχορτα, σχηματίζοντας ένα μικρό μπουκέτο. Βλέποντας το τραχύ μάτσο
των αγριόχορτων αισθάνθηκε περισσότερο στεναχωρημένη και ντροπιασμένη όσο ποτέ
άλλοτε για την μηδαμινότητα της προσφοράς της. Έπνιξε ένα δάκρυ καθώς έμπαινε
στο μικρό παρεκκλήσι του χωριού.
Καθώς πλησίασε το προσκύνημα, θυμήθηκε τα καλοσυνάτα λόγια
του Πέντρο: "Ακόμη και το πιο ταπεινό δώρο, αν το προσφέρεις μέσα από την
καρδιά σου, θα είναι ευπρόσδεκτο από τον Χριστό". Άφησε το πνεύμα της να
ανυψωθεί καθώς γονάτισε για να προσφέρει το μπουκέτο της, ακουμπώντας το
μπροστά στην αναπαράσταση, της σκηνής της γέννησης.Ξαφνικά, από το μπουκέτο με
τα αγριόχορτα ξεπήδησαν λαμπερά κατακόκκινα λουλούδια, και όλοι όσοι τα είδαν
ήταν βέβαιοι ότι βρέθηκαν μάρτυρες ενός Χριστουγεννιάτικου θαύματος που έγινε
μπροστά στα μάτια τους.
Από εκείνη την ημέρα και μετά τα λαμπερά κόκκινα λουλούδια
ήταν γνωστά σαν τα λουλούδια της Άγιας Νύχτας επειδή ανθίζουν κάθε χρόνο κατα
τη διάρκεια της Χριστουγεννιάτικης περιόδου.
Σήμερα, η κοινή ονομασία αυτού του λουλουδιού είναι
Ποϊνσέττια!
ΔΕΝΔΡΟΛΙΒΑΝΟ
Διάφοροι θρύλοι συνδέουν το δενδρολίβανο με τα Χριστούγεννα
και όλοι τους περιστρέφονται γύρω από την Μαρία την μητέρα του Ιησού, και το
ένδυμα που άπλωσε πάνω από ένα φυτό δενδρολίβανου.
Μια εκδοχή λέει ότι κατά την διάρκεια της φυγής της
οικογένειας του Ιησού προς την Αίγυπτο η Μαρία άπλωσε τα ρούχα του μωρού σε
έναν διπλανό θάμνο που ήταν θάμνος δενδρολίβανου. Τότε τα άσπρα λουλούδια του
φυτού έγιναν μπλε για να τιμήσουν το Θείο Βρέφος.
Μια παραλλαγή αυτού του θρύλου λέει πως ήταν ο μανδύας της
Μαρίας που απλώθηκε στο δενδρολίβανο οποίος είχε μπλε χρώμα. Το μπλε χρώμα
παραδοσιακά συνδέεται με την Παναγία και η χριστιανική παράδοση θέλει τα μπλε
λουλούδια να αναφέρονται σε Εκείνη.
Μια άλλη παραλλαγή στο ίδιο θέμα λέει ότι την ώρα που τα
ρούχα του Θείου Βρέφους ήταν απλωμένα στον θάμνο, αυτός άρχισε να εκπέμπει μια
γλυκιά ευωδιά. Αυτή ήταν η ανταμοιβή του για την υπηρεσία που πρόσφερε στο Θείο
Βρέφος.
Ίσως αυτό το διακριτικό άρωμα να είναι ο λόγος που το
δενδρολίβανο απέκτησε τη φήμη του σύμβολου της θύμησης.
ΤΑ ΛΕΥΚΑ ΧΡΥΣΑΝΘΕΜΑ
Η λέξη χρυσάνθεμο είναι ελληνική και σημαίνει φυσικά χρυσό
λουλούδι, όμως ένας γερμανικός θρύλος αναφέρεται σε ένα άλλο χρώμα από τα πολλά
χρώματα που έχουν τα χρυσάνθεμα.
Μια κρύα και χιονισμένη παραμονή Χριστουγέννων στο Μέλανα
Δρυμό, το μεγάλο γερμανικό δάσος μια οικογένεια χωρικών καθισμένη στο τραπέζι
έπαιρνε το φτωχικό φαγητό της, όταν ξαφνικά ακούστηκε κάτι σαν θρήνος. Στην
αρχή νόμισαν πως ήταν ο άνεμος. Αλλά μόλις άκουσαν τον ίδιο ήχο να
επαναλαμβάνεται άνοιξαν την πόρτα και βρήκαν ένα ζητιάνο. Έβαλαν μέσα τον φτωχό
άνθρωπο που ήταν μελανιασμένος από το κρύο, τον τύλιξαν με κουβέρτες και
μοιράστηκαν μαζί του το φαγητό τους.
Σε μια στιγμή οι κουβέρτες έπεσαν αποκαλύπτοντας έναν
άνθρωπο ντυμένο με λευκά λαμπερά ρούχα με ένα φωτοστέφανο γύρω από το κεφάλι
του. Φανερώνοντας τον εαυτό του ο Μικρός Χριστός έφυγε. Το επόμενο πρωινό,
μπροστά στην εξώπορτα στο σημείο που τον είχαν πρωτοδεί βρίσκονταν δύο λευκά
χρυσάνθεμα. Στις μέρες μας , πολλοί Γερμανοί φέρνουν λευκά χρυσάνθεμα στα
σπίτια τους την παραμονή των Χριστουγέννων, πιστεύοντας ότι με αυτή την πράξη
παρέχουν άσυλο στον Μικρό Χριστό.
ΕΛΙΑ
Kατά την μυθολογία όταν οι θεοί αποφάσισαν να κτισθούν
πόλεις στην Eλλάδα, ο Ποσειδώνας, και η Aθηνά ήθελαν να γίνουν πολιούχοι της
Aθήνας, έτσι, συναγωνίσθηκαν μπροστά στα μάτια των άλλων θεών και του Kέκροπα,
που ήταν ο κριτής.O Ποσειδώνας με τη τρίαινά του χτύπησε τη γη στο κέντρο της
Aκρόπολης και αναπήδησε πηγή με αλμυρό νερό, την οποία ονόμασαν Eρεχθηίδα
θάλασσα.
H Aθηνά, φύτευσε πάνω στον ίδιο βράχο την "Mορίαν
Eλαίαν", μπροστά στο άλαγμα του Mορίου Διός.
Aυτή υπήρξε κατά την ελληνική παράδοση, η πρώτη ελιά, από
τους καρπούς της οποίας προήλθαν και άλλες πολλές οι οποίες εκάλυπταν κατά την
αρχαιότητα τον ιερό βράχο.
Kατά το Παυσανία, η δεύτερη ήμερη ελιά εφύτρωσε στην Aρχαία
Aκαδημία, απ' όπου προήλθε ο περίφημος Eλαιώνας των Aθηνών.
Oι Έλληνες εγνώριζαν πόσο πολύτιμο ήταν το δένδρο αυτό και
γι' αυτό του απέδωσαν θεία καταγωγή, αργότερα, το προστάτευαν και νομοθετικά,
και επέβαλαν ακόμη και την ποινή του θανάτου σε εκείνον που θα ξερίζωνε ή θα
κατέστρεφε με κάθε άλλο τρόπο την ελιά.
H ελιά ήταν το σύμβολο της τιμητικής διάκρισης. Kλαδί ελιάς
έπαιρναν οι νικητές των αθλητικών και καλλιτεχνικών αγώνων και κλαδί αγριελιάς
οι Oλυμπιονίκες.
Στην Aθήνα κατασκεύαζαν στεφάνια με κλαδιά από ελιά, τα
οποία περιέφεραν κατά τη διάρκεια των θρησκευτικών πομπών, και μετά τα φύλαγαν
στα σπίτια τους σαν φυλαχτά.
Στα Παναθήναια, έφεραν κλαδιά ελιάς, από την ιερή ελιά της
Aθήνας (την Mορίαν Eλαίαν), και γενικά δεν έλειπε η ελιά από καμμιά σχεδόν
θρησκευτική ή άλλη τελετουργία.
Στα ομηρικά χρόνια η ελιά φαίνεται να είχε το δικό της
ξεχωριστό ρόλο στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων. Στους κήπους του Αλκίνοου, του
βασιλιά των Φαιάκων, υπήρχαν ελιές μαζί με άλλα δέντρα με βρώσιμους καρπούς.
Φυσικά η κύρια χρήση του ελαιόλαδου, στον Όμηρο, ήταν κυρίως
καλλωπιστική και τελετουργική.
Η Αφροδίτη αλείφει καθημερινά με ελαιόλαδο αρωματισμένο με
ρόδα το νεκρό Έκτορα, που το σώμα του είχε κακοποιηθεί όταν ο Αχιλλέας το
έσερνε πίσω από το άρμα του, ενώ εκλεκτής ποιότητας ελαιόλαδο μαζί με μέλι και
κρασί προσφέρονται στους νεκρούς.
Ο ίδιος ο Δίας όταν είδε πως δεν κατάφερε να σώσει από το
θάνατο τον αγαπημένο του γιο, Σαρπηδόνα, (η μυθολογία τον αναφέρει ως αδερφό
του Μίνωα και του Ραδάμανθυ), διέταξε τον Απόλλωνα να πάρει από τη φωτιά της
μάχης το άψυχο σώμα του και να το φροντίσει:
«...πάρε μακριά και λούσε τον στου ποταμού το ρέμα
μετά και λάδι αθάνατο πιάσε λαδάλειψέ τον,
με ρούχα θεϊκά γύρου βάλε και τυλιξέ τον,
και τα γοργά τα δίδυμα τα αδέρφια συνοδεία,
στον Ύπνο και τον Θάνατο, δώσ' τον για τη Λυκία...»
Στην Ιλιάδα ο Αχιλλέας περιποιείται το τρίχωμα και τη χαίτη
των αλόγων με ελαιόλαδο. Αλλά και στην περιποίηση των γυναικείων μαλλιών,
συνηθιζόταν η χρήση ελαιόλαδου.
Η Ιοκάστη μετέφερε κλαδί ελιάς στον Πολυνείκη ζητώντας του
να συμφιλιωθεί με τον αδερφό του Ετεοκλή, στην τραγική ιστορία του Οιδίποδα και
των απογόνων του, δηλαδή το μύθο που ενέπνευσε το Σοφοκλή και τον Ευριπίδη. Οι
αντιλήψεις για το συμβολισμό των κλάδων της ελιάς αλλά και του ίδιου του
δέντρου, διατηρήθηκαν ακόμη και στις νεώτερες εποχές.
Ο ΚΡΙΝΟΣ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ
Ο κρίνος αναφέρεται σαν θρησκευτικό σύμβολο εδώ και 3000
χρόνια.
Οι πρώτες αναφορές μας ταξιδεύουν -πού αλλού;- στην αρχαία
Ελλάδα και συγκεκριμένα στη Μινωική Κρήτη. Τοιχογραφίες που βρέθηκαν στην Κρήτη
αλλά και στην Θήρα καθώς και διάφορα άλλα ευρήματα δείχνουν ότι ο λευκός κρίνος
είχε εξέχουσα θέση μεταξύ των θρησκευτικών συμβόλων.
Εμείς όμως το ξέρουμε ως κρίνο της Παναγίας, γιατί σύμφωνα
με την παράδοση αυτό πρόσφερε ο άγγελος στην Παναγία αναγγέλλοντας της ότι θα
φέρει στον κόσμο τον Χριστό.
Η σύνδεση του λευκού κρίνου με την Παναγία πιθανότατα να
έγινε επειδή οι βοτανολόγοι τοποθετούν την καταγωγή του φυτού στην περιοχή της
Παλαιστίνης. Στην Βόρεια Παλαιστίνη βρέθηκαν αποικίες του φυτού το οποίο είναι
φανερό ότι ήταν άγριο και αυτοφυές γιατί βρέθηκε μακριά από κατοικημένες
περιοχές κοντά σε βουνά και σε ποτάμια.
Πιθανολογείται ότι το φυτό μεταφέρθηκε στην Ευρώπη από
Φοίνικες εμπόρους και κατάφερε να εγκλιματιστεί εύκολα στο νέο περιβάλλον.
Στην Ευρώπη οι πρώιμοι χριστιανοί αγιογράφοι και ζωγράφοι
φιλοτέχνησαν εικόνες της Παναγίας με τον κρίνο.
