ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ

Κατά τη μετάβαση από τη βιομηχανική στη μεταβιομηχανική εποχή, ριζοσπαστικές αλλαγές συντελούνται στο κοινωνικό πλαίσιο.  Ενώ την κινητήρια δύναμη της βιομηχανικής κοινωνίας αποτελούσαν οι επενδύσεις και η συσσώρευση κεφαλαίου, στη μεταβιομηχανική κοινωνία η γνώση και η πληροφορία είναι το μονοπάτι που θα οδηγήσει στην αύξηση της παραγωγικότητας. Έτσι, παρακολουθούμε να αναδύεται ένας νέος τύπος οικονομίας, η Οικονομία της Γνώσης, όπου η γνώση αποτελεί τη βάση της οικονομικής και κοινωνικής ευημερίας.

Σύμφωνα με τον Δρακόπουλο (2006), πλέον στις ανταγωνιστικές κοινωνίες η εκπαίδευση, η πληροφορία και η γνώση (δηλαδή το ανθρώπινο κεφάλαιο) κατέχουν την πρωταρχική θέση

 στη δημιουργία κερδών.

Ο 21ος αιώνας επιβεβαιώνει τα λεγόμενα του Βενιαμίν Φραγκλίνου, σύμφωνα με τον οποίο « Η επένδυση στην εκπαίδευση αποδίδει τον καλύτερο τόκο». Βάσει των ερευνών του ΟΟΣΑ, υπάρχει άμεση συνάφεια ανάμεσα στην επένδυση για την εξειδίκευση του ανθρώπινου κεφαλαίου μέσω της εκπαίδευσης και της οικονομικής ευημερίας μιας κοινωνίας. Συνεπώς, όσο περισσότερο επενδύει μια κοινωνία στην εκπαίδευση των μελών της τόσο πιο οικονομικά ισχυρή γίνεται. Ταυτόχρονα, οι χαμηλές οικονομικές απολαβές συνδέονται με την έλλειψη εξειδικευμένων προσόντων στην αγορά εργασίας.
Πρωταρχικό παράγοντα της οικονομίας της γνώσης συνιστά το ανθρώπινο κεφάλαιο. Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ (2007), προκειμένου να αυξηθεί ο δείκτης παραγωγικότητας ανά εργαζόμενο, θα πρέπει το εργατικό δυναμικό να εφοδιαστεί με

εξειδικευμένες γνώσεις. Επομένως, γίνεται ξεκάθαρο πως η εκπαίδευση αποτελεί τον κεντρικό πυλώνα της οικονομικής προόδου.

Οι απαιτήσεις της σύγχρονης καταναλωτικής κοινωνίας, στην οποία η παλαίωση της γνώσης πραγματοποιείται με τρομερά γρήγορους ρυθμούς, επιβάλλουν στους εργαζομένους της κάθε ηλικίας να συμμετέχουν ενεργά στην εκπαίδευση σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους.

Στην οικονομία της γνώσης, η εκπαίδευση έχει συνδεθεί με τη δια βίου μάθηση. Το εργατικό δυναμικό χρειάζεται αλλεπάλληλες μετεκπαιδεύσεις, ώστε να αντεπεξέλθει στις συνθήκες απασχόλησης της νέας οικονομίας. Κάθε οργανισμός επιχειρεί να εφοδιάσει τους εργαζομένους του με καινοτόμες γνώσεις, ώστε να καταστεί πιο ανταγωνιστικός. Η συσσώρευση του ανθρώπινου κεφαλαίου, μέσω της δια βίου μάθησης, λειτουργεί προς όφελος του οργανισμού. Έτσι, η συνεχής κατάρτιση των εργαζομένων αυξάνει την παραγωγικότητα τους και μακροπρόθεσμα συντελεί στην επιβίωση του οργανισμού (Ζαρίφης, 2014).

Η δια βίου μάθηση αποτελεί προϋπόθεση για την ανάπτυξη της οικονομίας της γνώσης.  Οι εργαζόμενοι, παρακολουθώντας προγράμματα επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, καταφέρνουν να διατηρήσουν ένα υψηλό μορφωτικό επίπεδο. Αξιοποιώντας αυτές τις γνώσεις τους παραγωγικά, σε συνδυασμό με τις νέες τεχνολογίες, συμβάλλουν στον εκσυγχρονισμό τόσο των δημόσιων φορέων όσο και των επιχειρήσεων. Για το λόγο αυτό, η ποιότητα των παρεχόμενων προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης συνεχώς βελτιώνεται, προκειμένου οι εργαζόμενοι να καταστούν περισσότερο αποδοτικοί και να προωθήσουν την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη.

Λόγω της παγκοσμιοποίησης και της οικονομικής κρίσης, οι επιχειρήσεις δέχτηκαν μεγάλες πιέσεις.


Έτσι, οι εργαζόμενοι, μέσα από την παρακολούθηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων, προσπάθησαν να επικαιροποιήσουν τα προσόντα τους, τα οποία είχαν υποβαθμιστεί ή ξεπεραστεί. Σύμφωνα με το CEDEFOP (2014), τα προγράμματα Επαγγελματικής και Εκπαιδευτικής Κατάρτισης εξυπηρετούν τις ανακύπτουσες ανάγκες της σύγχρονης οικονομίας και κοινωνίας. Τα μέτρα λιτότητας στην Ελλάδα έπληξαν την αγορά εργασίας και η ανεργία σημείωσε δραματική αύξηση. Αποτελεί, λοιπόν, πρόκληση για τα προγράμματα ΕΕΚ η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των εργαζομένων. Να καταφέρουν, δηλαδή, να αποκτήσουν εξειδικευμένες δεξιότητες, ώστε να ακολουθήσουν τις μεταβολές στο εργασιακό τους περιβάλλον.
Επιπλέον, ο ελληνικός πληθυσμός γηράσκει και το εργατικό δυναμικό συρρικνώνεται. Έτσι, η επαγγελματική κατάρτιση επιχειρεί να εφαρμόσει πολιτικές «ενεργούς γήρανσης».
 Η ΕΕΚ έρχεται, επίσης, αντιμέτωπη με την πρόκληση της κοινωνικής ένταξης των ανέργων. Προκειμένου να αποφευχθεί ο κοινωνικός αποκλεισμός τους, λαμβάνονται μέτρα για την επανένταξή τους στον εργασιακό στίβο.
Μέσα σε μια κοινωνία που μαστίζεται από την ανεργία, η θέση της ΕΕΚ έχει βαρύνουσα σημασία. Εντούτοις, οι προσπάθειες που έγιναν για τη θεσμική της αλλαγή, δεν ήταν ολοκληρωμένες, αφού δεν ενεπλάκησαν οι άμεσα ενδιαφερόμενοι (καταρτιζόμενοι, εκπαιδευτικοί, κοινωνικοί εταίροι κτλ) και δεν υπήρξαν πιλοτικές εφαρμογές. Επιπλέον, η απουσία διάγνωσης των αναγκών  της αγοράς εργασίας οδήγησε αρκετές φορές σε επαγγελματικούς προσανατολισμούς με ελάχιστη απορρόφηση. Οφείλουμε, λοιπόν, να αναδείξουμε την πραγματική αξία της ΕΕΚ, δεδομένου ότι η Ελλάδα των μνημονίων έχει δεσμευτεί να ενισχύσει την ενδοεπιχειρησιακή μάθηση (Καρατζογιάννης, Πανταζή, 2014)

Share: