Η μαστίχα, το φάρμακο της Κατοχής στην Κρήτη!

Φαίνεται να ξεκαθαρίζει το τοπίο της Mαστίχας Χίου με την Κρητική <<Μαστίχα>>.

Σε ένα άρθρο που διάβασα στα Ρεθεμνιώτικα Νέα του κ  Γιάννη Τσακπίνη και από την ομολογία ενός 88 κρητικού του κ Στυλιανού μας λέει στην ουσία  τι ονομάζουν (ονόμαζαν) μαστίχα και πως η μαστίχα ήταν το φάρμακο της κατοχής.

Νομίζω είναι σημαντική πληροφορία.

Η χρήση όπως θα διαβάσετε είναι ίδια με την Μαστίχα Χίου τις εποχής εκείνης.

Επίσης αυτό το φυτό υπάρχει και στην Χίο!

Σας αφήνω να διαβάσετε όλο το άρθρο για να καταλάβετε τι εννοούν μαστίχα και πως την χρησιμοποιούσαν.

Μόνο το βουνό Βρύσινας που είναι 850 μ. νότια της πόλης μας αν μπορούσε θα μας έλεγε κατά καιρούς τον αριθμό των κατοίκων που έχουν περάσει από τα περίχωρά του και πως διαβιώνανε μέχρι σήμερα. Το ίδιο θα μας έλεγε και τον αριθμό των ζώων που έχουν βοσκήσει στις πλούσιες τροφές που παράγει όλες τις εποχές του χρόνου.

Οι σημερινοί ηλικιωμένοι πάλι με τις συναντήσεις που κάνουν μεταξύ τους θα μας περιγράψουν λίγα από αυτά που συναντήσανε και τις δυσκολίες που είχανε στη διαβίωση και στη διατροφή τους.

Με την καλή του διάθεση ο συμμετάσχων στην παρέα σήμερα παρά τα 88 χρόνια του ο Στυλιανός Δ. από το γειτονικό χωριό προσεφέρθη να μας ενημερώσει ένα μέρος των βιωμάτων του την

 εποχή της Κατοχής.

Όλων μας είπε οι γονείς ήτανε από τη Μ. Ασία γεωργοί και κτηνοτρόφοι στο επάγγελμα. Στα χωράφια και στα πρόβατα κάθε μέρα οι γονείς μου και εγώ όταν δεν είχα σχολείο. Τα μικρά αδέλφια μου τα πρόσεχε η γιαγιά μου. Το βράδυ γυρίζανε στο σπίτι κουρασμένοι και βρεγμένοι από τις βροχές.

Εγώ μόλις έφθασα 7 χρονών πήγα στο σχολείο να μάθω λίγα γράμματα αλλά συνάντησα πολλές δυσκολίες μέχρι να το τελειώσω γιατί πήγαινα στα χωράφια και στα πρόβατα ορισμένες φορές. Μέχρι και πείνα συνάντησα αυτά τα χρόνια.

Ευτυχώς που δεν γνώρισε κανείς μας αρρώστια. Γιατρό δεν είδαμε ποτέ στο χωριό μας, ο Θεός μας βοηθούσε όλους. Μόνο διάφορες μικρές ασθένειες συναντήσαμε στο σπίτι μας όπως: στο κορμί, στα πόδια, στα χέρια το δέρμα κοκκίνιζε και είχε πολλές φαγούρες. Καούρες στο λαιμό, πόνους στην κοιλιά όταν πίναμε νερό από τους ποταμούς, ερεθισμούς στα χείλη και στη γλώσσα όταν τρώγαμε διάφορες μη ώριμες τροφές.

Με διάφορα βότανα που μάζευαν οι γονείς μας από την περιοχή του Βρύσινα, τα έβραζε η μάνα και με το νερό τους έπλενε όλο το σώμα ή πλύσιμο με σαπούνι που το έφτιαχνε η γιαγιά από τα παλιόλαδα που μένανε στον πάτο του πιθαριού. Όλα αυτά τα γνωρίζανε από τη Μ. Ασία και τα συναντήσανε και εδώ. Λέγανε ότι ο Βρύσινας ομοιάζει με ένα βουνό που ήτανε κοντά στις Ν. Φώκαιες και είχε τα ίδια από αυτά τα βότανα.

Ένα από αυτά τα φυτά που βγαίνει στον Βρύσινα και σε όλη στην Κρήτη που είναι τροφή και φάρμακο για τον άνθρωπο και ως τροφή για τα ζώα είναι το τσακίζι ή ακωλιά. Μόνο γι' αυτό θα σας πω και θα φύγω γιατί δεν μπορώ άλλο.

Αυτό το φυτό φυτρώνει την άνοιξη και τα φύλλα του έχουν πολλά αγκάθια γύρω του κορμού του. Δεν παίρνει ύψος μόνο μέγεθος σε ελάχιστη απόσταση από το έδαφος.

Μετά την πλήρη ανάπτυξή του τα φύλλα αλλάζουν το χρώμα λίγο προς το κόκκινο που στο κέντρο του φυτού στο επάνω μέρος σχηματίζεται στρογγυλή κεφαλή με πολλά αγκάθια.

 Σε αυτό το στάδιο μεταξύ των φύλλων παρουσιάζονται άσπρα τεμάχια σε μέγεθος ρεβιθιού. Αυτά είναι γευστικά και τα μαζεύανε οι κάτοικοι των χωριών για μαστίχα που την χρησιμοποιούσανε συνήθως οι γυναίκες και τα παιδιά. 

Πολλοί κάτοικοι κόβανε την κεφαλή του φυτού, αφαιρούσανε τα αγκάθια και το εσωτερικό της ήτανε νόστιμο το οποίο μαγειρεύανε όπως τις αγκινάρες. Επίσης και τα ζώα το τρώγανε ως τροφή τους «πρόβατα - κατσίκες».

 Όταν κοβότανε το κεφάλι της στο κόψιμο παρουσιαζότανε μεγάλη ποσότητα άσπρου χυμού όπου αργότερα γινότανε όλος μαστίχα την οποία απλώς η οικογένεια την χρησιμοποιούσε για τις δικές της ανάγκες όπως ως φάρμακο για στοματικές και στομαχικές παθήσεις. 

Επίσης ο Στέλιος Δ. μας είπε ότι όταν είχανε καούρες στο στόμα ή στο λαιμό η μάνα μας έδινε μαστίχα να μασάμε μέχρι να σταματήσουν.

Επίσης έλεγε ότι κάνει καλό και στα δόντια. Και σήμερα υπάρχει αυτό το φυτό στις ίδιες περιοχές και μόνο τα ζώα το επωφελούνται ως τροφή τους.

Οι κάτοικοι της περιοχής οι περισσότεροι έχουν φύγει από τη ζωή εκτός ελαχίστων που κατοικούν στην πόλη αλλά αδιαφορούν για την ύπαρξή του.

Οι νέοι κάτοικοι γεωργοί και κτηνοτρόφοι ενώ γνωρίζουν το φυτό αποφεύγουν να μαζέψουν τη μαστίχα έστω για δική τους χρήση ή να την εμπορευτούν καθότι τη θεωρούν ως μη χρήσιμη και λόγω της μικρής παραγωγής της. Ακόμα μπορούσανε να προχωρήσουν στην καλλιέργεια τους για να έχουν περισσότερη παραγωγή οπότε εις την αγορά θα είχε τα χρήσιμα αποτελέσματα εις την υγεία των ανθρώπων και για το χρηματικό όφελός τους.

Όμως το ανθρώπινο ενδιαφέρον βλέποντας ότι η μαστίχα συντελεί και είναι χρήσιμη για την υγεία του με τις προσπάθειές του εντόπισε όχι από άλλο φυτό αλλά από δέντρο να παράγει τη μαστίχα σε περισσότερη ποσότητα με λιγότερους κόπους εργασίας και να ευδοκιμεί περισσότερο στη νήσο Χίο όπου και πήρε το όνομά η Μαστίχα της Χίου. Χωρίς βέβαια να γίνει επιστημονικός έλεγχος αν είναι καλύτερη αυτής του φυτού.

Έτσι με ένα ειδικό τρόπο από τον κορμό του δέντρου ο χυμός του μετατρέπεται σε μαστίχα η οποία επεξεργαζόμενη σε εργοστάσιο παίρνει το δρόμο της αγοράς για τις διάφορες ανάγκες της υγείας ως φάρμακο και διατροφής του ανθρώπου στη «ζαχαροπλαστική».

Τελειώνοντας ο Στέλιος πρόσθεσε ότι η μαστίχα της εποχής μας προσέφερε πολλά για την υγεία μας που δεν υπήρχανε φάρμακα και γιατροί.

Σήμερα είναι καλύτερη εποχή που παράγεται από μαστιχόδεντρα περισσότερη και με λιγότερους κόπους εργασίας αλλά και αποτελεί επάγγελμα για όσους ασχολούνται με την καλλιέργεια αυτού του δέντρου προς όφελός τους.

Share: