Ο τραγουδοποιός υμνητής των χωριών της Χίου!!

Φραγκούλης Στακιάς

ΑΠΟ ΤΑ ΧΕΡΙΑ ΤΟΥ ΓΡΑΦΤΗΚΕ «ΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΗΣ ΧΙΟΥ», ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΜΕ ΤΑ ΠΑΙΝΕΜΑΤΑ ΤΩΝ ΧΩΡΙΩΝ ΤΟΥ ΝΗΣΙΟΥ

 

«Από τη Χιό μωρέ παιδιά, καράβι θα ναυλώσω, μαντερινοπορτόκαλα απ’ τον Κάμπο θα φορτώσω…»

Τραγούδι ύμνος για τη Χίο και τα χωριά της. Αν ρωτήσουμε όμως τον κόσμο ποιος το έχει γράψει, λίγοι θα γνωρίζουν να μας πουν και αυτοί θα είναι ηλικιωμένοι συχωριανοί του…

 

«Γράψτε κάτι για το Φραγκούλη Στακιά, θα φύγει, θα φύγουμε κι’ εμείς και κανένας δεν θα ξέρει ότι αυτός έχει γράψει το τραγούδι για τα χωριά της Χίου, όλοι νομίζουν ότι το έχει γράψει κάποιος άλλος παλιότερα», μας είπαν κάποιοι Βασιλειωνοικούσοι τη βραδιά της πρώτης γιορτής του τσίκουδου που πραγματοποιήθηκε το 2007 στο χωριό. Ένοιωσα μεγάλη έκπληξη, αλλά και χαρά ταυτόχρονα. Αγαπημένο τραγούδι, νόμιζα κι’ εγώ, όπως πολλοί άλλοι ότι είναι παμπάλαιο, μεταφορά, συμπλήρωμα και δέσιμο άλλων παραδοσιακών τετράστιχων του κάθε χωριού, που κάποιοι τα είχαν μεταφέρει στο χαρτί και έφτιαξαν αυτό το υπέροχο κλασσικό, πια, τραγούδι. Οι περισσότεροι νομίζουν  ότι προέρχεται απο ανώνυμο λαϊκό καλλιτέχνη που κατέγραψε και παράδωσε στις επόμενες γενιές τα παραδοσιακά προϊόντα  και τις ασχολίες των κατοίκων των χωριών.

Συνείδηση

Αργήσαμε, αλλά το αφιέρωμα έγινε. Τότε, όταν μιλήσαμε μαζί του καταλάβαμε ότι  δεν έχει συνειδητοποιήσει ότι έχει γράψει ιστορία, ότι εκείνος θα φύγει, αλλά αυτό το τραγούδι ήδη έχει γίνει παράδοση, έχει παραδοθεί στις επόμενες γενιές. Όχι αυτό το κειμήλιο το έχει γράψει ο Φραγκούλης ο Στακιάς το 1950, που είναι ζωντανός ανάμεσα μας, αλλά και ο ίδιος δεν έχει συνειδητοποιήσει ότι έχει γράψει ιστορία, ότι αυτό το τραγούδι θα υπάρχει στους αιώνες των αιώνων, όσο υπάρχει Χίος, ή όσο υπάρχουν μνήμες από τη γενιά των Χιωτών της κατοχής και τις δικές μας γενιές που φεύγουν. Γι’ αυτό θεωρήσαμε καθήκον μας να γράψουμε γι’ αυτόν.

 Φραγκούλης Στακιάς

Τα χωρία της Χίου

Έχει γράψει πάρα πολλά τραγούδια, τα περισσότερα από τα οποία δεν έχουν εκδοθεί, «Τα χωριά της Χίου» που έγραψε το 1950, είναι το αποκορύφωμα των συνθέσεων του. Ο ίδιος δεν το έχει καταλάβει.

«Είπα να γράψω ένα τραγούδι για τα χωριά. Τι είναι το παίνεμα του κάθε τόπου. Εμείς οι παλιοί γνωρίζαμε κάθε χωριό τι καλό έχει. Έχω πάρει φλέβα ποιητή από τον πατέρα μου». Είχαμε τη τύχη
να τον ακούσουμε να μας το τραγουδάει ο ίδιος.

«Από τη Χίο βρε παιδιά, βαπόρι θα ναυλώσω / μανταρινοπορτόκαλα απ’ τον Κάμπο θα φορτώσω / από το Βροντάδο ναυτικούς, καπεταναίοι ναύτες που ταξιδεύουν θάλασσες και δε φοβούνται νάρκες…»

Αλλά του άρεσε να τραγουδάει και το άλλο, σαν απάντηση τότε που παλιά μας έλεγαν κουτοχιώτες και ότι γι’ αυτό πάμε δύο δύο.

«Όλοι λένε για τους Χιώτες ότι πάνε δύο δύο / μα εφοπλιστές και πλοία βγάζει πάντοτε η Χίος».

Τα ευρωπαϊκά

Άφταστος μάστορας, έπαιζε στο ούτι και τα επονομαζόμενα “ευρωπαϊκά” κομμάτια, όπως βαλς, ταγκό, τα οποία μάλιστα τα προτιμούσε από τα παραδοσιακά.

«Ήμουνα καλύτερος στα Ευρωπαϊκά, που είναι και πιο δύσκολα στο παιξίματα. Ταγκό, βάλς, ρούμπες, φόξ τρότ… Στη Χώρα και τον Κάμπο στους δέκα σκοπούς που γύρευε ο κόσμος, οι εννέα ήταν ευρωπαϊκοί και ένα συρτό.

Έχω παίξει σε πανηγύρια και σε πάρτι, κυρίως στην πόλη και τον Κάμπο έπαιζα κυρίως ευρωπαϊκά κομμάτια, τα προτιμούσα. Το ούτι είναι παραδοσιακό όργανο, αλλά εγώ το έκανα και ευρωπαϊκό».

Του άρεσε να παίζει και παραδοσιακούς σκοπούς της Χίου και της Μικράς Ασίας. Μας θυμίζει τον «Πολίτικο», τον «Αζιζιέ», τον «Παλιός Ποταμός» ο οποίος είναι χωρίς λόγια, το «Συλιβριανός»,«Έχεις δυο μαύρα μάτια και μεγάλα ζαχαροζυμωμένα με το γάλα, αμάν γιάλα», τον«Απτάλικο» χορό, το γρήγορο Συρτό ο οποίος ελεγότανε «Σπάγκος».

Δεν θέλω ούτε να το βλέπω…

Κάποια στιγμή κουράστηκε από τη νύχτα και τα όργανα. Τον κούρασε ο κόσμος. Έθαψε το ούτι του βαθειά μεσ’ το σεντούκι και τα παράτησε. Και τώρα έχει κανένα χρόνο να το αγγίξει. Ώσπου ήλθε ο πρώην δήμος Καμποχώρων και τον έβαλε στα αίματα, όπως τονίζει χαρακτηριστικά.

 «Με τίμησαν και μου έδωσαν ένα ούτι για να παίζω σε παραδοσιακές εκδηλώσεις Αλλά αυτοί δεν θέλανε να χαθεί το όργανο από τη Χίο. Όμως έχω κουραστεί πιά και αποφεύγω να παίζω, δεν θέλω ούτε να το βλέπω…». Έπαιζε και σε χορούς συλλόγων.

Δύσκολο όργανο

Το πρώτο ούτι του το απέκτησε σε μικρή ηλικία, του έκανε δώρο  ένας θείος του.

«Είναι δύσκολο όργανο, γιατί το παίξιμο του είναι τυφλό, όπως λέει. Δεν έχει μόρια και τάστα, όπως τα άλλα έγχορδα.

Μετράς αποστάσεις με τα δάχτυλα σου και αλλάζει ο ήχος. Για να συνεργαστεί με άλλα όργανα απαιτείται δεξιοτεχνία. Το ούτι παίζει μπάσα και ό άλλος που θα παίζει μαζί σου πρέπει να είναι μάστορας. Εγώ έχω κάνει χορούς μονάχος μου χωρίς άλλα όργανα. Το ούτι μπορεί να διασκεδάσει μια παρέα μονάχο του, χωρίς άλλα όργανα». Τραγουδούσε κιόλας, πολύ καλά».

Η μαστοριά του Φραγκούλη στο ούτι έχει αναγνωριστεί, αλλά αυτός έζησε την οικογένεια του από την οικοδομή. Οι τότε  συνθήκες δεν του επέτρεπαν να επιβιώσει από τη μουσική.

Περιστατικά

Τι να πρωτοθυμηθεί, βιβλίο μπορεί να γράψει

«Πολλοί όταν μεθούσαν πετούσαν τα λεφτά τους στα όργανα και μπορεί την άλλη μέρα να μην είχαν  τσιγάρο να καπνίσουν. Αυτά είναι τα άσχημα. Μια φορά στο Βίκι ένας μεθυσμένος σκορπούσε αβέρτα λεφτά και η γυναίκα του φώναζε να σταματήσει, τα είχαν μαζεμένα να πάρουν ένα σπιτάκι αλλά αυτός δεν άκουγε. Φτωχοί ήταν. Εγώ, όπως μου τα έδινε τα έδινα κρυφά στον πεθερό του και αυτός στη γυναίκα του. Εγώ ποτέ δεν έγινα δούλος των χρημάτων, δεν τα αγαπούσα».

Την περίοδο της Κατοχής των Γερμανών οι μουσικοί δεν ήθελαν να τους πληρώνουν σε χρήματα, αφού δεν είχαν καμία αξία, ήταν στούκας, όπως τα λέγανε.

«Ζητούσαμε η αμοιβή μας να είναι σε είδος, κυρίως τρόφιμα για να έχουμε να ζήσουμε  τις οικογένειες μας».

Η ζωή του

Ο Φραγγούλης Στακιάς γεννήθηκε το 1933 Βασιλεώνoικο, αργότερα κατέβηκε στη Χίο και τα τελευταία χρόνια πάλι επέστρεψε στον τόπο που γεννήθηκε και αγαπά. Θόδωρος ο πατέρας του, Αγγελική Κουνέλη η μητέρα του, Δήμητρα Σκαπινάκη η σύζυγος του. Θόδωρος, Νίκος, Αγγελική, Ειρήνη και Ιουλία τα παιδιά του.

Η αδερφή του πατέρα του ήταν η γιαγιά της γνωστής τραγουδίστριας Άλκηστης Πρωτοψάλτη. Ο ίδιος με τη μητέρα της ήταν πρώτος ξάδελφος. «Εμένα δε μου αρέσουν τα τραγούδια που λέει…». Το κύριο επάγγελμα του ήταν οικοδόμος. Δεν περίμενε να ζήσει από το ούτι.

«Σίδερα και μπετόν αρμέ ήταν η δουλειά μου, στα πανηγύρια έπαιζα στα κοντινά χωριά, δεν είχα ανάγκη μεγάλη. Εγώ δεν έζησα απ’ το όργανο». Οι μουσικοί που επέλεγε να παίζει μαζί, ήταν λίγοι και πάντα οι ίδιοι. Άλλωστε όπως λέει, δεν είχε σε μεγάλη εκτίμηση τους περισσότερους.  

Πηγή http://www.politischios.gr/   ......Ενα από τα ωραιότερα άρθρα !!!

Share: